Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 143. Sayı (Haziran 2020)

Su ve Çevre Teknolojileri / Haziran 2020 27 suvecevre.com Kaç mikronluk filtre bizim işimizi görür? Su filtrasyonunda “Mikron Seviyesi”ne karar verirken, bir taraftan da işletme içinde su kullanılan yerlerin önemi ve mikron seviyesine toleransı göz önünde bulundurulur. Kendi tecrübelerimizden birkaçını burada örnek olarak verelim: 1. Evlerde, okullarda ve her tür işletmede, banyolarda ve yıkamalarda kullanılacak genel amaçlı suların 100 µ ’a kadar süzülmesi yeterli olur. 2. Gıda sektörü ve birçok sektörde, ana depo öncesi suların 50 µ – 100 µ seviyesine kadar süzülmesi işletmede kulla- nılan hassas kartuş filtrelerin bakımını azaltır ve yedek kartuş ekonomisi sağlar. 3. Fıskiyelere giden suyun, fıskiye delik çapının “beşte biri” seviyesine kadar filtrelenmesi doğru olur. Örneğin, fıs- kiye çapı bir milimetre ise, bir milimetrenin beşte biri olan 0.2mm, yani 200 µ seviyesine suyun filtre edilmesi yeterlidir. Ancak, sudaki katıların “aşındırıcı” özelliği de göz önüne alındığında, daha emniyetli bir filtrasyon düşünülerek 100 µ ’luk filtre seçilebilir. Resim 2. Tarımsal Sulama Resim 3. Partikül 1. Süzmek istediğimiz suyun içinde bulunan katı türleri nelerdir; katıların irilikleri kaç mikron olabilir?” 2. İşletmenin özelliklerini ve gereksinimlerini göz önüne aldığımızda hangi “iriliğe kadar” yani kaç mikrona kadar sudaki katıları tutmak ekonomik olur? Filtrenin mikron seviyesi seçiminin işletme ekonomisi ile olan ilgisine de kısaca değinelim. Aşağıdaki örneklerde göreceğimiz gibi, borulu ısı eşanjörlerin içinden geçen bir suyu 200 mikron seviyesinde filtrelemek yeterli iken, satın alma şartnamesine “20 Mikronluk Filtre” şartını yazmak ve böyle hassas bir filtre satın almak ilk yatırımı gereksiz yere arttırır. Böyle bir durumda, filtre 200 mikron yerine 20 mik- rona kadar olan katıların tümünü sudan ayıracağı için sık sık tıkanır ve kendini çok sık ters yıkayacağından su telefi olur. Mikron birimini hatırlamakta yarar var: Teknik yazılarda “ µ ” simgesi ile anılan mikron bir milimetrenin binde biridir: 1000 µ = 1 mm. Su filtrasyonunda mikron seviyesi konusunda fikir yürütebilmek için tabiatta tanıdığımız birkaç malzeme- nin iriliklerini gözden geçirelim: İnsan saçı 60 – 120 µ , un 5 - 100 µ , polen 20 – 100 µ , en küçük bakteri 0,2 µ . Suyu bulanık gösteren maddelerin iriliği ise genelde bir mikron altındadır. Ham sudaki katılar kaç mikron? Sudan ayırmak istediğimiz maddelerin iriliklerini “mikron” seviyesinde bilmek işe yarar; ancak sudaki katıların mikron seviyelerini gözle tayin edemeyiz ve şahsi kanaatimiz ile filtre seçimi doğru olmaz. Sudan ayırmak istediğimiz katı- ların boyutlarını tayin eden bir laboratuvardan yararlanıp “Partikül Boyut Analizi” yaptırmak doğru filtre seçimi için doğru çözümdür. Doğru filtre seçimi için diğer bir çözüm: Bir test sistemi kurmak ve değişik filtreleri küçük debilerde deneyerek pratik olarak sonuca ulaşmaktır. Resim 4’te görünen ve değişik mikron seviyelerinde olan diskli filtreler ile 20 µ – 400 µ arası için testler yapılabilir. Resim 4. Diskli