Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 142. Sayı (Mayıs 2020)

suvecevre.com 38 Su ve Çevre Teknolojileri / Mayıs 2020 YORUM Yağmur Suyu Kanalizasyon Hatları Ile Ilgili Sorumluluk, İşletme ve Bakım Sorunları İstanbul’da atıksu kanalizasyonunun inşaat ve bakım sorumluluğu İSKİ’ye ait olup kuruluş tarafından çok başarılı bir şekilde yerine getirilmektedir.Buna karşılık, yağmursuyu inşaat ve bakımı ile ilgili sorumluluklar ise açıkça belirlen- memiştir. Teorik olarak, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ana yolların yağmur suyu drenajından, ilçe belediyeleri de tali yolların yağmur suyu drenajından sorumludur. Karayolları Genel Müdürlüğü ise belirli birkaç önemli karayolunun drena- jından sorumludur. Pratikte, birçok belediyenin yağmursuyu drenaj tesislerinin projelendirilmesi veya inşa edilmesi için ne kaynakları ne de deneyimli elemanları vardır. Tasarım ve inşaat için gerekli normal işlemler müşavir ve müteahhitlerle yapılan sözleşmeler vasıtasıyla, İSKİ tarafından yürütülmek- tedir. Projelendirme ve inşaat için gerekli ödemeler ise ilçe belediyelerince yapılmaktadır. Bu düzenleme İSKİ ve beledi- yeler arasındaki bir protokol kapsamında yer almakta, ancak bakım ve onarımla ilgili sorumluluklar açıkça belirlenmemiş olup, İSKİ bu konudaki maliyetleri karşılamakta ve tahsil etmekte genellikle güçlükle karşılaşmaktadır. Bu durum, inşaat işlerinin başlaması için yeterli olmakta fakat bakım ve onarım konusunda eksiklikler ve problemlerle karşılaşıl- maktadır. Son zamanlarda, bazı durumlarda geniş kapsamlı olmasa da yağmur suyu inşaatları belediyeler tarafından da gerçekleştirilmektedir (4). İlçe belediyelerinde yağmursuyu kanalların İSKİ tara- fından yapılmasını istemeleri durumunda tüm giderler İSKİ tarafından kendilerinden tahsil edilmektedir. Son yıllarda bu tahsilat genellikle 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nda belirlenen esaslara göre çevre ve temizlik vergisinden yapıl- maktadır. Konut, iş yeri ve diğer binaları kullananları ilgilen- diren bu vergi miktarı, binaların su tüketim masrafları esas alınarak belirlenmekte ve konut sahiplerden su faturasına yansıtılarak tahsil edilmektedir. Su faturalarına yansıtılan mik- tar birim tüketilen m³ başına belediyenin nüfus büyüklüğüne bağlı olarak 47 kuruş ile 17 kuruş arasında değişmektedir (1). Yıllardan beri kanalizasyon dersi okutan ve bu konularda İSKİ ile işbirliği yapan bir bilim adamı olarak IMC Projesi’nde yukarıdaki açıklanan hususlar aşağıda daha açık bir şekilde özetlenmiştir. • İSKİ Kanunu’nun 2. maddesinin b bentinde; “Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek” şek- linde açıklanmış ise de İSKİ’nin 2006 Faaliyet Raporu’nda İSKİ'nin Görevleri; 1- İçmesuyu temin etmek 2- Atıksuları toplamak, arıtmak ve uzaklaştırmak, 3- Su havzalarını korumak, 4- Dereleri ıslah etmek. (2004 Meclis Kararı) şeklinde özetlenmektedir. Buradan görüldüğü gibi yağ- mur suyu uzaklaştırma bu açıklamada yer almamaktadır. • Bu yazı serilerimi hazırlarken yaptığım görüşmelerden edindiğim bilgilere göre; - İSKİ kendi adına yağmur suyu kanalizasyon hattı inşa etmemektedir. - İSKİ tüm giderleri İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafın- dan ödenmek üzere İBB’nin sorumluluğunda olan alan- ların yağmur suyu kanalizasyon hatlarını inşa etmektedir. - İSKİ 2018 yılında İBB ve İSKİ arasında yapılan protokol gereğince İBB’nin sorumluluğunda olan alanlarda yağmur suyu kanalizasyon hatlarının inşaatını yapmakta ve bakım ile onarımını yapmamaktadır. - İSKİ istenildiği takdirde ve tüm giderler ilçe belediye- leri tarafından karşılanmak şartıyla ilçe belediyelerinin sorumluluğunda olan alanların yağmur suyu kanalizas- Şekil 6. İslambey Mahallesindeki inşaat şaftı ve tünel yapısı başlangıçı (İSKİ) Şekil 7. İslambey Tünelinden bir görünüm (İSKİ)