Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 142. Sayı (Mayıs 2020)

suvecevre.com 34 Su ve Çevre Teknolojileri / Mayıs 2020 YORUM Zeytinburnu, Fatih, Eminönü gibi Haliç’in güneyinde ve batı- sında kalan 10 bin hektarlık alanda yaşayan yaklaşık üç milyon kişiye kanalizasyon hizmeti götürmek amacıyla gerçekleşti- rilmiştir. İnşa edilen kolektörlerle toplanan atıksular, Eyüp, Fatih ve Haliç tünelleri ve kuşaklama kollektörleri vasıtasıyla, İstanbul’da ilk defa inşa edilen ve 1988 yılında işletmeye alınan Yenikapı Atıksu Ön Arıtma Tesisi’nden geçirildikten sonra Marmara Denizi’nin 65 m. derinliğinde boğazın dip akıntısına verilmiştir. Güney Haliç havzası tünelleri Sultan- gazi Cebeci taşocakları bölgesinde başlayıp Yenikapı Atıksu Arıtma Tesisi’nde son bulmaktadır. Güney Haliç Projesi’nde kuşaklama kollektörlerinde yağ- murlu havalarda toplanan atıksu ve yağmur suyunun dolu savaklar yardımıyla yüzeysel sulara verilmesi kararlaştırılmış- tır. Haliç gibi hassas bir bölgede alıcı ortamı koruyabilmek için dolu savakların atıksu kurak hava debisinin (KHD) 4 katın- dan fazla olduğunda çalışması öngörülmüştür. İnşa edilen tüneller, kollektörler ve kuşaklama kollektörleri arasında tam bağlantı sağlanamadığı için toplanan sular Yenikapı Atıksu Ön Arıtma Tesisi’ne beklenen debide ulaştırılamadığından tıkanmalar oluşmuş ve yağmurlu havalarda dolu savaklardan Haliç’e deşarjlar meydana gelmiştir. Bunun neticesinde kir- lenme arttığı ve bilhassa ortaya aşırı derecede koku yayıldığı için 1990’lı yıllarda dolu savaklar tamamen kapatılarak Haliç korunmaya çalışılmıştır. Daha sonraki yıllarda hatlar çalışır hale getirilmiş ve açık bir kanal gibi akan ve her yağışta taşkınlara ve evlerin sular altında kalmasına sebep olan Kağıthane, Alibeyköy ile Küçük- köy dereleri islah çalışmaları yürütülmüş ve bu kapsamda atık su kanalları ve yağmur suyu kanalları inşaatları başlatılmıştır. Kağıthane Deresi’nin ıslahı Sadabat ile Vadi İstanbul arasına kadarki yerleşim yeri içindeki bölümleri İSKİ ve DSİ tarafın- dan tamamlanmıştır. Kağıthane Deresi havzası 3. havaalanı bölgesinden başlayan geniş bir alandır. Güzergahta kamu- laştırma çalışmaları doğrultusunda ıslah çalışmaları halen devam etmektedir. Alibeyköy Deresi, barajla Haliç arasında yer almakta olup Küçükköy Deresi ile baraj çıkışı arası DSİ sorumluluğunda bulunmaktadır. Kamulaştırma doğrultu- sunda ıslahı büyük ölçüde tamamlanmıştır. Küçükköy Deresi ile Haliç arasıda ıslahı tamamlanmış bulunmaktadır. Haliç Havzası birleşik sistemi artık genelde çalışmamakta olup, sistemi ayırmaya dönük yağmur suyu imalatları büyük ölçüde tamamlanmıştır. Böylelikle kapatılmış bulunan dolu savakla- rın açılmasına da ihtiyaç kalmamıştır. Bu proje kapsamda aşağıda diğer bir örnek olarak seçti- ğim İslambey Mahallesi içinde yer aldığı Eyüp ilçesinde doğ- rudan Haliç’e akmakta olan atık sular fenni atıksu kanalları vasıtasıyla Güney Haliç sistemine bağlanmış ve çapları 2000- 3000mm arasında bulunan 30.000 metre uzunluğunda olan kanal hattı 2007-2013 yılları arasında döşenmiştir. İslambey Mahallesinde Yağmur Sularının Kontrolü Şimdi yatağında ve yakın havzasında devasa binaların yükseldiği Eyüp-İslambey Caddesi altında iki kilometre uzunluğunda İslambey Deresi mecrası bulunuyordu. Şekil 3’te görülen İslambey deresi, Eyüp sırtlarında, Taşlıtarla (GOP) civarından geliyordu. İslambey Deresi’ne bağlanan bazı dereler vardı. Bunlardan biriside içinden küçük bir debi Şekil 2. Güney Haliç Projesi (7) Şekil 3. Alibey Havzası, İslambey Deresi ve Haliç (1) (Ayvalı Dere bitmiş olup tünel devam etmektedir)