Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 141. Sayı (Nisan 2020)

34 Su ve Çevre Teknolojileri / Nisan 2020 suvecevre.com klor muhafaza edilmelidir. Merkezi su arıtma ve güvenli borulu su kaynak- larının bulunmadığı yerlerde, yüksek performanslı ultrafiltrasyon veya nano- membran filtreler, güneş ışınlaması, suyun kaynatılması, bulanık olmayan sularda UV veya serbest klor dozlaması virüsün giderilmesinde etkili evsel su arıtma uygulamalarıdır. 1.4. Atıksu ve Dışkı Atıklarının Güvenli Bir Şekilde Yönetilmesi COVID-19 virüsünün, atıksu arıtımın tabi olan veya olmayan kanalizasyon sistemleri yoluyla bulaştığına dair kanıt yoktur. Ayrıca, kanalizasyon veya atıksu arıtma işçilerinin 2003 yılında başka bir tür koronavirüsün neden olduğu (SARS) salgınına sebep olduğuna dair bir kanıt yoktur. Entegre bir halk sağlığı politikasının bir parçası olarak, kanali- zasyon sistemlerinde taşınan atıksular iyi tasarlanmış ve iyi yönetilen merkezi atıksu arıtma tesislerinde arıtılmalıdır. Arıtma tesisinin her aşaması (ayrıca tutma süresi ve seyreltme) potansiyel riskin daha da azalmasına neden olur. Bir atık stabilizasyon havuzu (yani bir oksidasyon havuzu veya lagün), genel- likle nispeten uzun tutma süreleri (yani 20 gün veya daha uzun), birleşik olarak patojenlerin yok edilmesine uygun pra- tik ve basit bir atıksu arıtma teknolojisi olarak kabul edilir. Bu yöntem güneş ışığı, yüksek pH seviyeleri, biyolojik aktivite ve diğer faktörler ile pato- jen yıkımını hızlandırır. Mevcut atıksu arıtma tesislerinin virüsleri gidermek için optimize edilmesi gerekirse son bir dezenfeksiyon adımı düşünülebi- lir. Atıksu arıtma tesislerindeki işçilerin sağlığını korumak için en iyi uygula- malar izlenmelidir. Çalışanlar, koruyucu dış giyim, eldiven, bot, gözlük veya yüz siperi ve maske içeren uygun kişisel koruyucu ekipman (PPE) giymelidir; sık sık el hijyeni yapmalıdırlar; ve göz- leri, burnu ve ağzı yıkanmamış ellerle dokunmaktan kaçınmalıdırlar. 2. SAĞLIK HIZMETLERINDE TEMIZLIK Sağlık hizmetleri ortamlarında su, sanitasyon ve hijyen için önerilen mev- cut önlemler, hastalara yeterli bakımı sağlamak, ayrıca hastaları, personeli ve bakıcıları enfeksiyon risklerinden korumak için önemlidir. Aşağıdaki eylemler özellikle önemlidir: (i) güvenli dışkı yönetimi (dışkı ve idrar), hiç kim- senin dışkı ile temas etmeden doğru bir şekilde arıtılıp bertaraf edilmesi; (ii) uygun teknikleri kullanarak sık sık el hijyeninin sağlanması; (iii) düzenli temizlik ve dezenfeksiyon uygula- malarının uygulanması; ve (iv) sağlık hizmetleri atıklarının güvenli şekilde yönetilmesidir. Diğer önemli ve tavsiye edilen önlemler; personele, bakıcılara ve hastalara yeteri kadar sağlıklı içme suyu sağlamak; kişisel hijyenin, hastalar, personel ve bakıcılar için el hijyeni dahil, korunmasını sağlamak; düzenli olarak çarşaf ve hasta giysilerinin yıkanması; yeterli ve erişilebilir tuvaletler sağla- mak (COVID-19 teyit edilmiş ve şüpheli olanlar için ayrı tesisler olacak şekilde); sağlık hizmetleri atıklarını ayırma ve güvenli bir şekilde bertaraf etme şek- lindedir. Bu öneriler ile ilgili detaylar için çevre sağlığı standartlarında sağlık bakımına bakiniz. 2.1. El Hijyen Pratikleri El hijyeni oldukça önemlidir. “El hij- yeni için 5 saniye” olarak bilinen uygu- lamanın talimatlarına göre eller sabun ve su ile veya alkol bazlı el sivilsi ile yıkanmalıdır. Eller görünür şekilde kirli değilse, tercih edilen yöntem alkol bazlı sıvı ile uygun teknik kullanılarak 20-30 saniye elleri ovmaktır. Eller gözle görü- lür şekilde kirlenmişse, uygun teknik ile sabun ve su kullanarak 40-60 saniye eller yıkanmalıdır. El hijyeni; kişisel koruma ekipmanlarını giymeden önce ve çıkardıktan sonra, eldiven değiş- tirirken, COVID-19 enfeksiyonu teyit edilmiş veya şüphelisi veya bu kişilerin atıkları ile temastan sonra, herhangi bir solunum salgısı ile temastan sonra, yemekten önce ve tuvalet kullandıktan sonra olmak üzere beş anın hepsinde sağlanmalıdır. Alkol bazlı el sıvısı ve sabun yoksa, o zaman el yıkama için klorlu su (% 0.05) kullanmak bir seçe- nektir, ancak sık sık kullanılması ideal değildir. Çünkü sık kullanımı dermatite yol açabilmekte, bu da enfeksiyon ve astım riskini arttırmaktadır. Yine de öteki seçeneklerin uygun olmaması durumunda klorlu su ile el temizliği bir seçenektir. Bakım ve kişisel koruma ekipmanları değişim noktalarının hep- sinde tüm sağlık çalışanları için fonk- siyonel el hijyen tesisleri bulunmalıdır. Ek olarak fonksiyonel el hijyen tesisleri tüm hastalar, aile üyeleri, ziyaretçiler için uygun olmalı ve tuvaletler, bekleme ve yemek odaları ayrıca umumi alan- ların 5 metre içerisinde yer almalıdır. 2.2. Sanitasyon ve Sıhhi Tesisat Şüpheli veya COVID-19 hastalığı doğrulanmış olan kişilere kendi tuvalet- leri verilmelidir. Tuvaletler düzgün çalış- RAPOR