Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 134. Sayı (Eylül 2019)

70 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 09 / 2019 suvecevre.com MAKALE Her iki sistem yalnız beş yıllık işletme maliyetleri açı- sından değerlendirildiğinde sonuçlar Tablo 2.10.’daki gibi oluşmaktadır. Yapılan kabuller ve bunun sonucunda yapılan hesaplar sonrasında beş yıl için klor jeneratörünün kurulummaliyeti ve her iki sistemin toplam işletme maliyetleri karşılaştırıldı- ğında aradaki fark 1,791,941 TL olmaktadır. Arıtılmış su miktarında daha fazla artış olmayacağı kabulü ile beş yılın sonunda oluşan işletme maliyetinin sabit kaldığı kabulü yapılırsa (546,167 TL) iki sistem arasındaki beş yılda oluşan toplammaliyet farkının (1,791,941 TL) 2023 sonrasındaki 3.3 yıl içerisinde kapanacağını söyleyebiliriz. Bu çalışmada birçok kurumda/şirkette uzunca yıllardır kullanılan gaz klor ekipmanlarının yenilenmesi maliyetleri hesaba katılmamıştır. Bu gibi ihtiyaçların hasıl olduğu kurumlar/şirketler için, yapılacak revizyon çalışmaları da hesaba katıldığında amortisman süresine azımsanmayacak katkıları olacaktır. 3. SONUÇLAR VE ÖNERILER İçme ve kullanma sularının arıtımı sonrası dezenfeksi- yonunda, dünyada ve ülkemizde uzunca yıllardır en ucuz, en etkili, en verimli yöntem olarak gaz klor prosesleri kullanılmaktadır. Özellikle klor kimyasalı fiyatlarındaki son dönemdeki hızlı artış, gaz klor prosesinin işletmeler ve işletme çevresindeki yerleşim yerleri için getirdiği riskler, işletmeleri alternatif teknolojileri araştırmaya yöneltmiştir. Elektroliz teknolojisindeki gelişmeler işletmeler için su ve elektrik kullanılarak dezenfektan üretimini, gaz klora daha güvenli bir alternatif olabilecek seviyelere getirmiştir. Yapılan çalışmaya göre mevcut gaz klorlama sisteminin temel ekipmanlarının yenilenmesi yerine gaz klor prosesi ile aynı kapasiteli yerinde klor üretimi yapan jeneratör sisteminin kurulması ve işletilmesi durumunda, çalışma yaklaşık 8.3 yılda kendini amorti edebilmektedir. Gaz klor sistemi için en büyük maliyet kalemi olan klor kimyasalı- dır. Klor maliyetleri aynı zamanda üretim tesislerine olan yakınlık/uzaklık durumuna göre de farklılıklar gösterilmek- tedir. Bu sebeple özellikle klor üretim tesislerine nispeten uzak olarak kabul edilen yerleşim yerlerinde, artan nakliye maliyetleri de bu denklemin sonucunu önemli oranda değiştirmektedir. Gaz klor sistemleri, her zaman bu konuda yetişmiş, ehil personel ihtiyacı olan sistemlerdir. Yetişmiş perso- nel, bu personelin eğitim giderleri ve bu konu ile ilgili alınması gereken tesis ve personel güvenliği önlemleri de maliyet hesaplarının atlanmaması gereken bir parçasıdır. Bu çalışma özelinde bu konuda bir hesap yapılmamış ve sonuca dahil edilmemiş olup, kendi kurumları için bu hesabı yapacak ilgililerin dikkat etmesi gereken, azımsan- mayacak bir maliyet kalemidir. Tablo 2.9. Gaz klor - klor jeneratörü sistemi toplam maliyet karşılaştırılması Maliyet cinsi Klor jeneratörü Gaz klor Kurulum maliyeti 4,000,000 - Bakım maliyeti 25,000 300,000 Kimyasal maliyeti 1,242,830 3,728,489 Enerji maliyeti 1,184,474 631,874 Toplam 6,452,304 4,660,363 Fark 1,791,941 Tablo 2.10. Gaz klor-klor jeneratörü sistemlerinin işletme maliyetlerinin karşılaştırılması Gaz klor Toplam Klor jeneratörü Toplam Fark Kimyasal Enerji Bakım Kimyasal Enerji Bakım 1,yıl 591,666 122,640 60,000 774,306 197,222 223,615 5,000 425,838 348,469 2,yıl 660,402 124,480 60,000 844,882 220,134 230,109 5,000 455,243 389,639 3,yıl 736,969 126,347 60,000 923,316 245,656 236,747 5,000 487,404 435,912 4,yıl 822,245 128,242 60,000 1,010,487 274,082 243,533 5,000 522,615 487,872 5,yıl 917,206 130,166 60,000 1,107,372 305,735 250,469 5,000 561,204 546,167 4,660,363 2,452,304 KAYNAKLAR [1] Eroğlu V. Su Tasfiyesi. 6.Baskı. Çevre ve Orman Bakanlığı. Ankara. 2008 Samsunlu A. Su ve Çevre Dergisi. 2014. 66. 28 [2] Ceylan A. İçme ve Kullanma Suları. Dicle Üniversitesi. http:// www.dicle.edu.tr/Contents/3ab023b9-5ab8-47a7-8440- 78d0d90b900d.pdf (Ziyaret tarihi. 02.05.2017) [3] URL – 1: http://www.fildos.com.tr/templates/urunview/ topresim.php?Id=25540762 &ResId=bs496123. (Ziyaret tarihi. 04.06.2017) [4] URL – 2 :http://tr.grundfos.com/products/find-product/ses- 195-selcoperm.html#cases. (Ziyaret tarihi. 01.05.2017) [5] URL – 6: http://www.kemisan.com.tr/index. php?page=clorel-jt. (Ziyaret tarihi. 21.04.2017) [6] URL – 7: http://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler- 1193&Bilg=hidrojen. (Ziyaret tarihi. 01.06.201 l