Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 134. Sayı (Eylül 2019)

66 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 09 / 2019 suvecevre.com MAKALE Y = a+ b x X Y=Bağımlı değişken (temin miktarı) X=Bağımsız değişken (zaman) n=Dönem sayısı b= (n x Ʃ (X x Y) – Ʃ (X) x Ʃ (Y)) / (n x Ʃ (X2) – Ʃ (X) 2 ) a= (Ʃ (Y) – b x Ʃ (X)) / n b= (7 x 3519.09 – 140 x 866.24) / (7 x 140 – 282)= 1.9333 a= (866.24 – 1.933 x 866.24) / 7 = 116.0157 2019 yılı için (8. dönem) tahmini temin miktarı: Y= a + b x X = 116.0157 + 1.9333 x 8 = 131.48 Kullanılan elektrik enerjisi birim maliyeti 2018 yılı için 0.40 TL/kWh alınmıştır. Sonraki yıllar için ise %1.5 artış öngörülerek hesaplanmıştır. Ortalama klor tüketimi olarak 1 mg/l olarak alınmıştır. 2.1.1. Gaz Klor Sisteminde İşletme Maliyetinin Hesaplanması Gaz klor prosesinin işletmeye olan maliyetini klor tüke- tim maliyeti, toplam enerji maliyeti, yıllık bakım maliyet- lerinin toplamı olarak hesaplayabiliriz. 2.1.1.1. Klor TüketimMaliyeti 2019 yılı itibarı ile mayi klorun ortalama maliyeti 4,500 TL/ton olarak düşünülmüştür. Bu rakamlara 2019 son- rasındaki 4 yıl için klor maliyetlerindeki artış yıllık %10 olarak düşünülmüştür. 2.1.1.2. Toplam Enerji Maliyeti Gaz klor prosesinin toplamda harcadığı enerji, tüm gaz klor prosesi ekipmanlarının bulunduğu klor binasının harcadığı enerji ve gaz kloru vakumlayarak dozaj noktasına götürebilmek için kullanılan booster, pompanın harcadığı enerjinin toplamıdır. Belirtilen tesis kapasiteleri için kullanılacak ekipman- ların enerji tüketim miktarları; 2 adet booster pompanın enerji tüketimi 15 x 2 = 30 kWh’tir. Klor binası içinde bulunan diğer ekipman ve enstrü- manların toplam tükettiği enerji miktarı da 5 kWh olarak alınmış olup, sistemin toplam 35 kWh enerji harcadığı düşünülmektedir. Buradan yapılan 5 yıl toplam enerji maliyetleri hesabı Tablo 2.5’teki gibi olacaktır. 2.1.1.3. Yıllık BakımMaliyeti Gaz klor prosesi için ekipman temin eden firmaların önerdiği bakım faaliyetlerinin yapıldığı durumlar için orta- lama yıllık bakım bütçesi 60,000 TL olarak hesaplanmıştır. 2.1.2. Klor Jeneratörü Sisteminin Kurulum ve İşletme Maliyetinin Belirlenmesi Kurulacak olan klor jeneratörü prosesinin işletmeye olan maliyetini, jeneratör sisteminin kurulum maliyeti, tuz tüketim maliyeti, toplam enerji maliyeti, yıllık bakım maliyetlerinin toplamı olarak hesaplayabiliriz. Klor jene- ratörü sisteminin maliyet hesaplarında aşağıdaki bağıntı kullanılacaktır. 3 kg tuz + 4 kWh elektrik → 1 kg klor 2.1.2.1. Klor jeneratörü sisteminin kurulum maliyeti 30 kg/saat x 2 adet (1 çalışır + 1 yedek) sistemin tamamı Tablo 2.2. Yıllara Göre Tahmini Su Temin Miktarları Tablo 2.4. 2019-2023 Yılları Arasındaki Tahmini Gaz Klor Tüketim Maliyeti Tablo 2.3. Beş Yıllık Tahmini Klor Tüketim Miktarları Yıl Tahmini temin miktarı (Mm³) 2019 131.48 2020 133.41 2021 135.35 2022 137.28 2023 139.21 2019 2020 2021 2022 2023 Mmᶟ 131.48 133.41 135.35 137.28 139.21 Ortalama Dozaj(mg/l) 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 Kullanılacak klor miktarı(ton) =Mmᶟ * Ort dozaj 131.48 133.41 135.35 137.28 139,21 2019 2020 2021 2022 2023 Kullanılacak klor miktarı(ton) =Mmᶟ * Ort dozaj 131.48 133.41 135.35 137.28 139.21 Klor Tl/Ton 4,500 4,950 5,445 5,990 6,588 Yıllık maliyet 591,666 660,402 736,969 822,245 917,206 Tablo 2.5. 2019-2023 Yılları Arasındaki Gaz Klor Sisteminin Tahmini Enerji Tüketim Maliyeti Yıllar Yıllık enerji tüketimi (kWh) Yıllık enerji maliyeti (TL) 2019 306,600 122,640 2020 306,600 124,480 2021 306,600 126,347 2022 306,600 128,242 2023 306,600 130,166