Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 134. Sayı (Eylül 2019)

60 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 09 / 2019 suvecevre.com İÇME SUYU ARITIMINDA DEZENFEKSİYON PROSESİNDE SİSTEMDEĞİŞİMİNİN FİNANSAL AÇIDAN İNCELENMESİ 1. GİRİŞ G az klor prosesleri içme sularının dezenfek- siyonunda uzun yıllardır etkili ve ucuz bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Fakat son yıllarda gaz klor fiyatlarındaki yüksek oranda artış, gaz klor prosesinin beraberinde getirdiği proses ve işletme riskleri, arıtma tesislerinin yerleşim bölgelerinin içinde kalması sebebiyle oluşan çevresel riskler, tasarım aşamasında seçimi yapılan ve ülkemizde de çok miktarda kullanıcısı olan ekipman üreticisinden proses ekipmanla- rını tedarik etmede yaşanan zorluklar, işletmeleri bu ko- nuda başka teknolojileri araştırmaya yöneltmiştir. Son yıllarda geliştirilen elektroliz teknolojisi sistemleri de bu teknolojilerin başında gelmektedir. Tuz, su ve elekt- rik enerjisi kullanılarak sıvı klor, yani sodyum hipoklorit üretimi yapılabilmektedir. Üretimin, klorun dozlanacağı noktada, yani yerinde yapabildiği için tehlikeli kimyasalın sevkiyatı gibi nakliye sorunları ortadan kalkmaktadır. Ürün (%0.8’lik sodyum hipoklorit çözeltisi), yerinde talep edilen kadar üretilmesi sebebiyle, sürekli taze olarak kalmakta ve bekletilmeden dozlanılmaktadır. Hipokloritin endüstriyel tipi ile en önemli farkı budur. Bu özelliği sebebiyle kimyasal, taze olarak sisteme dozlandığından kimyasal verimliliğinde zamana ve dış etmenlere bağlı azalma görülmemektedir. Bu çalışmada, tesis kapasitesi, ortalama klor dozajı, kimyasal ve enerji maliyetleri için belirlenen yıllık artış oranları, yapılan kabullerdir. Klor kimyasalının günümüz- deki maliyeti, EKAP’tan seçilen bir kaç ihale sonucuna göre kabul edilmiş değer olup, enerji maliyeti için de genel ortalama olarak kabul yapılmıştır. 1.2. İçme Sularının Dezenfeksiyonu Suyun ihtiva ettiği, sağlığa zararlı mikroorganizmaların sudan giderilmesi işlemi, suyun dezenfeksiyonu olarak tanımlanır. İçme sularının dezenfekte edilmesinin amacı, su ile geçebilecek birtakım hastalıkların bulaşmasının önlen- mesidir [1]. İçme ve kullanma sularının dezenfeksiyonu için birçok yöntem belirlenmiş ve kullanılmıştır. Bu dezenfeksiyon yöntemleri arasında içme ve kullanma sularının dezenfek- siyonu ile alakalı maliyet, dezenfeksiyon sürekliliği (rezi- düel koruma) ve diğer oksidasyon yetenekleri göz önüne alındığında, klor ve klorlu bileşikler en çok tercih edilen dezenfeksiyon yöntemidir. Bunlar içerisinde en önemli özellik rezidüel koruma olarak belirttiğimiz; içme suyunun arıtma tesisinden çıkıp, müşteri musluğundan akana kadar ki süreçte oluşabilecek ONUR EREN İzmit Su A.Ş. En sık kullanlan dezenfektanların karşılaştırılması [2] Dezenfektan Dezenfeksiyon Etkinliği Rezidüel Koruma Dezenfeksiyon Yan Ürünleri Oluşumu Renk Giderici Özelliği Koku Giderici Özelliği Klor İyi İyi Normal Miktarda İyi İyi Kloraminler Orta-İyi Çok iyi Az Mirtarda Yok Çok İyi Klordioksit Çok iyi Yok Normal Miktarda İyi İyi Ozon Çok iyi Yok Az Mirtarda Mükemmel Mükemmel Ultraviyole İyi Yok Yok Yok Yok