Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 129. Sayı (Nisan 2019)

54 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 04 / 2019 suvecevre.com DEPOZİTOLAR VE BEDELLER Depozito: Üretici/ithalatçı taraından tahsil edilir. Depozito bedeli: 0,5 litre ve daha küçük plastik, metal: 2,- NOK (0,21 €, 0,25 USD) 0,5 litreden büyük plastik, metal: 3,- NOK (0,3 litre €, 0,38 USD) Geri ödenmeyen depozitolar: Infinitum AS (eski adıyla: Norsk Resirk) Hizmet bedeli: Sıkıştırmalı geri alım makinesiyle: Plastik 0,25 NOK, Kutu 0,20 NOK Manuel Sıkıştırmasız geri alım makinesiyle: Plastik 0,10 NOK, kutu 0,05 NOK EPR (genişletilmiş üretici sorumluluğu) masrafı/ bedeli: Alüminyum kutu 0,0012, plastik şişe 0,18 NOK SİSTEM OPERATÖRÜ Kliring sistemi: Merkezi Sistem operatörü ve idarecisi: Infinitum AS Sistem finansmanı: Malzeme geliri / geri ödenmeyen depozitolar / EPR (genişletilmiş üretici sorumluluğu) GERİ ÖDEME SİSTEMİ Perakendeciye iade: - 3.500 gıda marketinde/bakkaliyede geri alımmakineleri mevcut, toplam toplamanın %97’si. - 11.500 manuel toplama/iade noktası, toplam toplamanın %3’ü. Malzemenin sahibi: Infinitum AS SİSTEM SONUCU (2016) Toplam iade oranı: %91,7 Kutu: %95,7 / PET: %88,2 Norveç’te cam ambalaj yok denecek kadar az. Geri dönüşümü yüksek kalitede özelliğe sahip üretilmiş pet şişe ve metal içecek kutuları, yüksek oranlarda başarılı bir şekilde toplanıyor. 11.400 çeşit mamul 3600 depozito iade otomatı ile %95 gibi bir oranda başarıyla toplanıyor. Sistemin yöneticisi INFINITUM, sistemi yaklaşık 10 kişi ile basit kurgulanmış ve düşük maliyetli bir sistemle yönetiyor. Ayrıca Norveç, sistemi çevre vergisi üzerine bir modelle kurgulamış. %100 üretici sorumluluğu var. Piyasaya süren- ler ambalajları piyasaya sürerken depozito bedelini havuza peşin ödüyor ve topladığı oranda da vergiden muafiyet alıyor: %90 toplanmasını sağlarsa %90 Çevre Vergisi muafiyati elde ediyor. %30 toplanırsa %30 vergi muafiyeti alıyor. Sonuç olarak, Depozito İade Sistemi kurmuş ülkelerin tamamında benzer noktalar ise; • Sistemin ana sorumluluğu piyasaya sürenlerde. • Piyasaya sürenlerin tamamı kontrol altında ve kayıtlı. • 200 m 2 nin altında parakendeciler manuel barkodlama zorunluluğu ile topluyor. • 200 m 2 nin üzerindeki parakendecilerde ise ambalajların üzerindeki barkodlar ile otomatlarla toplanıyor. • Barkod sahtekarlığına göz açtırmayacak cezalar konul- muş. Barkod mürekkep kalitesi silinmeyecek özellikte. • Ambalajlardaki içecekler tüketildikten sonra iade edil- meyen ambalajların iade bedeli ise sistemin havuzunda kalıyor. Bu bedelde sistemin havuzunda sistemi destek- liyor. Türkiye’de de evrene, ülkemize ve çocuklarımızın gele- ceğine yakışacak bir sistemin, ülke standartlarımıza uygun, en iyi Ulusal Depozito İade Sistemi altyapısının kurgulan- ması temennisiyle, TÜÇEM Çevre Eğitimi ve Atık Yöne- timi Derneği Kadınları olarak gönüllü çalışmaya hazırız. l İZLENİM / DEPOZITO IADE SISTEMI VE NORVEÇ