Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 129. Sayı (Nisan 2019)

46 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 04 / 2019 suvecevre.com İZLENİM / DEPOZITO IADE SISTEMI VE NORVEÇ Geri Dönüşüm ve Depozito Sistemi ile “KAYNAKLAR KAYNAKKALIR” AYNUR ACAR Çevre Danışmanı TÜÇEM Başkanı RELOOP Türkiye Temsilcisi D epozito sistemine genel bir bakış öncesi dün- yanın durumunu çok iyi analiz etmemiz ge- rekiyor. Okyanus ve deniz çöpleri ile çevre kirliliği problemi sürekli daha kötüye gitti- ğinden, tek kullanımlık içecek ambalajlarının geri toplan- ması için depozito iade uygulamalarına ilgi ciddi oranda artmıştır. Bu sistemlerde müşteriler bir kutu veya şişe sa- tın alırken küçük bir depozito bedeli öderler ve içeceği tükettikten sonra ambalajı geri dönüşüm için bir toplama merkezine iade ettiklerinde bu bedeli geri alırlar. Depozito İade Sistemleri (DRS), büyük miktarda boş içecek ambalajını tekrar kullanım ve yüksek kalitede geri dönüştürme amacıyla toplamanın başarıyla denenmiş bir aracıdır ve döngüsel bir ekonomiye ulaşmak açısından hayati öneme sahiptir. Sadece AB içerisinde bile depozito sistemlerinin uygu- landığı ülkelerde 130 milyon insan bu sistem içinde yaşa- maktadır. Ayrıca Kanada, ABD ve Avustralya da da depo- zito sistemleri kullanılmaktadır. Gittikçe daha fazla sayıda ülkede yasayla zorunlu kılı- nan, geri dönüşüm hedeflerine ulaşmak ve doğaya atı- lan çöpü / atığı azaltmak üzere depozito uygulamalarını düşündükleri bir zamanda Brüksel’de yerleşik Reloop Plat- formu “Tek Kullanımlık İçecek Ambalajları için Depozito Sistemlerine Küresel Genel Bakışıyla (2016)” dünyanın farklı ülkelerinde yürürlükte olan yaklaşık 40 ülkenin depo- zito sisteminin bazıları hakkında geniş ve kapsamlı bir araştırma yapmış ve özetleyerek sunmuştur. Bu özet bilgiler içerisinde yer alan her depozito sistemi, tüm ülkelerde aşağıdaki kilit parametreler etrafında yapı- landırılmıştır: • Yasal taahhüt / zorunluluk (sistem için yasal mevzuat, “kanun ve yönetmelik” vb.) • Program Kapsamı (sisteme dahil edilecek içeceklerin ve ambalajların tesbiti) • Depozito ve bedelleri (depozito tutarları ve ambalajlara göre farklı ücretlerin/bedellerin belirlenmesi) • Sistem Operatörü (Sistem operatörünün paydaşları ve görevlerinin çok iyi netleştirilmesi) • Geri ödeme sistemi (içecek ambalajını geri alım sisteminin hazırlanması) • Sistem sonucu (iade oranlarının yönetilmesi) • Paramalzeme akışı (görsel akış çizelgesinin hazırlanması). Tüm sistemlerde barkod bazlı kayıt sistemleri bulun-