Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 129. Sayı (Nisan 2019)

40 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 04 / 2019 suvecevre.com Şişeler Geri Dönüştürülebilir Olacak “Ayrıca 2025 itibariyle üye devlet- ler Ekler Bölüm C’de belirtilen içecek şişelerinin sadece geri dönüştürülebilir olmaları şartıyla piyasaya sürülebile- ceğini ve geri dönüştürülmüş ürün- leri, (EC) 1935/20041 uyarınca ilgili gıda ile temaslı uygulamalar için onay aldılarsa, her üretici için ortalama ola- rak hesaplandığında en az yüzde 35 oranında geri dönüştürülmüş madde içermesini sağlayacaklar.” Bakış Açısı Değişmeli “Yol tabii engebesiz değil. Statü- kocu kurumlar bu değişimin önünde durmaya çalışabilirler. Fakat biliyo- ruz ki, statükocu kuruluşlar da dahil kim bakış açısını değiştirirse işini de büyütecek. Çöpten geri dönüştürülen her şey ekonomik bir değer aslında. Ve bir yandan da artı bir istihdam anlamına geliyor. Kaynakları ziyan etmemenin yanında bu alanda ciddi ekonomik fırsatlar var. Akıllıca kulla- nılması gerekiyor...” Norveç ziyaretimizde, 1999 yılında Norveçli üretici ve perakendeciler tarafından kurulan Infinitum’un tesis- lerinde de bulunduk... Firma, Nor- veç’te depozito sistemine dahil olan pet şişe ve teneke kutuları topluyor, ayrıştırıyor, balyalıyor ve geri dönü- şüm firmalarına satıyor. Norveç’teki depozito sistemiyle ilgili bilgiler aktaran firmanın genel müdürü Kjell Olav A. Maldum, ülkelerin, toplumun ve işletmelerin öncelikle kaynaklara odaklanması gerektiğini vurguluyor. Kaynaklara odaklanıldığında, materyalin ne kadarının tekrar kullanıma sokula- bildiği sorusunun önem kazandığını dile getiren Maldum, “Bu, çevre ve materyalin geri dönüştürülmesi için önemli. Maliyet de önemli. Eğer maliyet etkin bir sistem oluşturuyor- sanız çevre açısından da etkinliğinin olduğundan emin olmanız gerekir.” ifadeleriyle başladığı konuşmasında şu bilgileri verdi: Maliyet Etkin ve Karbon Ayakizi Düşük “Depozito sistemleri kaynak etkin- liği yüksek, karbon ayakizi düşük ve toplamada en fazla maliyet etkinliğini sağlayan, yeniden kullanım kapasitesi yüksek bir model. Norveç’te 1902’den beri bir depozito sistemi var. O zamanlar iade edilebilir cam şişeler vardı. Üretime devam edilebilmesi için tüketildikten sonra iade edilmesi gerekiyordu, ki yeniden doldurulabil- sinler ve dolaşıma sokulabilsinler. O zamanlar da maliyet çok önemliydi. Sonrasında yeniden doldurulabilir şişelerden yeniden doldurulmayan plastik şişelere geçildi. Ardından insanları eğitmeye başladık. Depozito yoksa iade de yok. Aslında o dönemde insanlar kaynakların etrafa saçıldığı- nın farkında değillerdi. Fakat Nor- veç’te 2016-2017 yıllarında ciddi bir değişim oldu. Üreticiler tutumlarını değiştirdiler ve toplama sistemlerine geçtiklerini duyurdular. Artık şişelerin etrafa atılmasıyla devam edilemeyece- ğini anladılar...” Üretici, Topladığını Kanıtlamalı “2017 yılında Norveç’te 1.2 mil- yar teneke kutu ve pet şişeyi sisteme dahil ettik. Bu, 22 bin 400 ton pet şişe, 9 bin 300 ton da alüminyum anlamına geliyor. Norveç pazarında geri dönüştürülmüş içeriğin yüzde 84’ünün tedariğini gerçekleştiriyoruz. Norveç’te çöplerin ayrıştırılıp yeni- den kazanılması için bir vergi sistemi bulunuyor. Üretici olarak ne kadar topladığınızı kanıtlayamazsanız daha fazla çevre vergisi ödemek zorunda kalıyorsunuz. Teneke kutu başına 0.61 euro cent, şişe başına ise 0.37 euro cent ödeniyor. Eğer üretici firma bir toplama sisteminin mensubu olmazsa o zaman ürettiği teneke kutu ve pet şişeler için bu meblağları ödemek zorunda kalıyor. Toplanan yüzde 95 ve üzeri olursa o zaman çevre kirletme vergisi sıfırlanıyor. O yüzden üreticiler ve perakendeciler bir araya geldiler ve Infinitum Genel Müdürü Kjell Olav A. Maldum: “Kaynaklara Odaklanılması Gerekiyor” İZLENİM / DEPOZITO IADE SISTEMI VE NORVEÇ