Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 129. Sayı (Nisan 2019)

IZLENIM kapsamında mevcut mevzuat gün- cellenerek şekillenirken bir taraftan da Türkiye’nin ihtiyacı olan altyapı için iyi örneklerin gösterilmesi ve ül- keye kazandırılması gerekiyor... Bu işin bir kısmını ise AB, Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu nez- dinde iklim değişikliği eylem planları ve alınması gereken önlemler konu- sunda önemli çalışmalar yapan güçlü bir Çevre Platformu olan RELOOP üstlenerek bir grup basın mensubunu 10-12 Mart 2019 tarihleri arasında Norveç’in başkenti Oslo’da ağır- ladı. Hazırladığımız dosya kapsa- mında RELOOP Direktörü Clarissa Morawski röportajının ve RELOOP Türkiye Temsilcisi Aynur Acar’ın makalesinin yanı sıra Depozito İade Sistemi’nin uygulandığı iki süpermar- ket, Norveç’te sistemin yürütücüsü pozisyonundaki Infinitum firması ve depozito iade otomatı üreticisi Tom- ra’nın tesisleriyle ilgili izlenimlerimizi de sizlere aktarma fırsatı bulduk... Yaygın Bir Sistem Norveç’te Depozito İade Sistemi oldukça yaygın ve profesyonel bir şekilde yürüyor. Öncelikle sistem yürütücüleri, üreticiler ve tüketicile- rin ciddi dahlinin ve katkısının olduğu sistemin oldukça etkileyici olduğunu söylemeliyiz. Ülkede, özellikle iadeyi etkin ve cazip kılmak için tüketicinin işini kolaylaştırıcı ve sonunda maddi getirisini olabildiğince kolay alabi- leceği bir sistem hakim... Teneke ve plastik ambalajlar, genelde marketle- rin girişindeki Depozito İade Otomat- larına teslim ediliyor, verilen makbuz ise marketin kasasından tahsil ediliyor. Arzu edilirse söz konusu meblağ Kızıl- haç’a da bağışlanabiliyor. İade Oldukça Sasit Norveç’teki şişelerin üzerinde depozito bedelini gösteren işaretler bulunuyor. Bu değer, doğal olarak ambalajın içeriğine ve boyutuna göre değişiyor. Bir Norveçli ortalama bu makinelere dört ile on arasında şişe veya alüminyum kutuyla geliyor. İade noktaları genelde mağazaların giri- şinde bulunuyor; ki müşteri markete girmeden elindeki şişe ve kutulardan bir an önce kurtulsun, makbuzunu alsın ve alışverişi sonunda kasadan iadesini tahsil edebilsin... Makinelere iadeyse çok basit bir işlemle gerçekle- şiyor. İadesi alınmak istenen pet şişe veya teneke kutu, makinenin ağzına yerleştirildikten sonra, gelişkin mater- yal tanıma özelliği sayesinde makine, ödenecek miktarın makbuzunu tüke- ticiye sunuyor. Diğer taraftan, son yıllarda çevre bilinci arttıkça kağıt makbuz yerine daha farklı dijital seçe- nekler de tercih ediliyor. Nesnenin 1000 Adet Görüntüsü Alınıyor Kullanıcı arayüzü oldukça kulla- nışlı olan makinelerin işlem güçleri ise oldukça yüksek. Çok kısa bir süre içinde nesneleri tanıyabiliyor ve sınıf- landırabiliyor; objeyi sisteme kabul edip etmeyeceğinin, edecekse hangi sınıfta kabul edeceğinin, ne kadar- lık bir ödeme yapılacağının kararını saniyeler içinde veriyor. Bu, makine üreticisinin en kilit ve önemli özel- liği. Ambalaj makineye girdiği anda tanımlama işlemi başlıyor, bu amaçla üretici firmanın ambalaja yerleştir- diği barkodun okunmasının ardın- dan nesnenin 360 derece 1000 adet görüntüsü alınıyor, büyük bir verita- banında eşleştiriliyor, sınıflandırılıyor, ayrıştırılıyor ve nakliyede kolaylık sağ- lanması amacıyla sıkıştırılıyor. Ardın- dan teneke kutular ve pet şişeler ayrı torbalarda paketleniyor. Makinelerin, şişeleri alan ağızları her ne kadar biraz “ürkütücü” olsa da makine kullanı- mında yaralanma veya zarar görme gibi bir ihtimal ise yok. TümSorumluluk Infinitum’da... Sistemin tüm sorumluluğu ve sis- temi yöneten, iadeleri belli bir sistem dahilinde toplayan kuruluş ise Infini- tum. Firma, depozito için hangi obje- lerin kabul edileceğini baştan belirle- miş durumda. Dolayısıyla yabancı şişe ve kutulara iade verilip verilmeyeceği, kabul için şişe içindeki muhtevanın miktarı gibi sınırlama ve yönlendir- meler Infinitum’un inisiyatifinde. İade noktaları tarafından kaydedilen tüm bilgiler Infinitum’un veritabanına aktarılıyor. Depozito İade Makineleri Tercih Ediliyor Norveç’te belli bir büyüklüğün üzerindeki mağazalarda “Depo- zit İade Makineleri” tercih ediliyor. Depozito makinelerinin kullanılma nedeni ise çok daha az bir istihdama gerek duyulması, hijyen sağlaması, daha az maliyetli olması ve bu alanda maalesef çok yaşanan sahtekarlığın ve suiistimallerin önüne geçilmesi olarak özetlenebilir. Geri dönüşüm oranın yüzde 95 olduğu Norveç’te depozito makinelerinin dışında yaygın olarak bir de tabii ki elle teslim alan mağaza ve dükkanlar bulunuyor. suvecevre.com 37 04 / 2019 • SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ