Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 128. Sayı (Mart 2019)

6 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 03 / 2019 HABER “PLASTİK KİRLİLİĞİ KRİZİNİ SADECE HESAP VEREBİLİRLİK ÇÖZEBİLİR” K üresel plastik krizi bir insan ömrü kadar sürede ortaya çıktı ve sistemin tamamen hesap verebilirlik üzerine kurulması ile yine bir insan ömrü kadar sürede çözülebilir. WWF’in (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) bugün yayımlanan plastik raporu, plastik değer zincirinin bütün aktörleri, plastiklerin insan ve doğa üzerindeki gerçek bedeli konu- sunda hesap verebilir hale getirilme- diği sürece küresel plastik kirliğinin artacağı uyarısında bulunuyor. Plas- tik kirliliğinin azaltılması konusunda sorumluluğun büyük oranda tüketi- cilere yüklendiğini hatırlatan “Plastik Kirliliğini Hesap Verebilirlik Yoluyla Çözmek” başlıklı rapor, değer zin- cirinin bütün halkalarında harekete geçilmezse atık yönetimi konusundaki çabaların yetersiz kalacağına işaret ediyor. Kenya’nın başkenti Nairobi’de bir araya gelen Birleşmiş Milletler Çevre Asamblesi öncesinde açıklanan rapor, etkili bir yaklaşım değişimi olmazsa, 2030 yılına kadar, 104 milyon ton plastiğin daha ekosistemimize karış- mış olacağına dikkat çekiyor. Bu bozuk sistemin neden olduğu sızıntı, yalnız insanı değil, yaban hayatı ile birlikte bütün ekosistemi tahrip edi- yor. Bugüne kadar, 270’ten fazla hay- van türünün plastik atıklara takıldığı, 240’tan fazla türün ise plastik yut- tuğu kaydedildi. Ayrıca, her yıl gıda ve içme suyu içerisinde daha fazla mik- tarda plastik yutarken bunun sağlığı- mız üzerindeki etkilerini henüz tam olarak bilmiyoruz. Rapora göre plastik üretimi ve atık plastiklerin yakılarak bertaraf edilme- sindeki artış nedeniyle karbondioksit emisyonları da yükseliyor. Atık yöne- timinde bu şekilde devam ettiğimiz takdirde, yanlış tercihlerimiz nede- niyle, 2030 yılına gelindiğinde, plas- tik döngüsünden kaynaklanan toplam karbondioksit emisyonlarının %50 artması ve plastik atık yönetiminden kaynaklanan karbondioksit emisyon- larının üç katına çıkması bekleniyor. WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Genel Müdürü Aslı Pasinli konuyla ilgili şunları söyledi: “Plastiğin üretimi, tüketimi ve atıkla- rın yönetimi konusunda izlediğimiz yol yapısal olarak yanlış. Sistemin hesap verebilirlik mekanizmalarını içermiyor olması, doğanın her geçen gün daha fazla miktarda plastik atığa maruz kalmasına neden oluyor. Dün- yamız, plastik krizinin tam ortasında ve bu konuda tek sorunun görüntü kirliliğinden ibaret olmadığını biliyo- ruz. Asıl sorun, plastik atıkların deniz- lerimizdeki canlı yaşam için tehlike oluşturması. Ne yazık ki, plastik kirliliğinin insan üzerindeki etkilerini de henüz yeni yeni kavramaya başladık. Bu sorun, tasarımdan atık yönetimine kadar plastik tedarik ve değer zincirindeki bütün aktörlerin sorumluluğu eşit bir şekilde paylaşması ile çözülebi- lir. Plastik üretiminin ve tüketiminin azaltılmasından atıkların toplanma- sına, geri dönüşümüne alternatiflerin kullanımına kadar pek çok çözüm var. Bu plastik krizini ancak, sistem içinde yer alan aktörlerin her biri kullandığı plastiğin sorumluluğunu üstlendiği takdirde çözebiliriz.” Aslı Pasinli açıklamasında ayrıca şu görüşlere yer verdi: “Plastik soru- nunun çözümü yolunda, bireysel, parçalı, bağlantısız eylemler sonuç vermeyecektir. Birleşmiş Milletler toplantısı üretimi, tüketimi, atık yöne- timi ve geri dönüşümü ile sorunu bir bütün olarak ele alan, sistem odaklı bir yaklaşım oluşturmak için son çare. Plastik krizi konusunda kamuoyundan da karar vericilerin ve iş dünyasının kararlı adımlar atmaları yönünde giderek artan bir ses yükselmekte.” Plastiğin azaltılması, geri dönü- şümü ve yönetimine yönelik bağla- yıcı sözleşme ile, sorunun uluslararası niteliğini kabul eden şeffaf raporlama mekanizmaları ve ulusal hedefler oluş- turulması öngörülüyor. “Plastik Kirliliğini Hesap Verebi- lirlik Yoluyla Çözmek” başlıklı rapor tek kullanımlık ve gereksiz plastikle- rin azaltılması, ulusal atık yönetimi planlarının geliştirilmesi gibi öneriler ve atık toplama oranlarının %100’e ulaşması gibi hedefler getiriyor. l