Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 127. Sayı (Şubat 2019)

22 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 02 / 2019 suvecevre.com ADVERTORIAL MACARİSTAN, SU VE ATIKSUYA 1,2 MİLYAR EURO YATIRIM YAPACAK M acar İhracatı Geliştirme Ajansı (HEPA) Resmi Temsilcisi ALX Hungary Genel Müdürü Fikret Nas, Macaris- tan’ın 2020 yılı sonuna dek büyük bir kısmı AB fonlarından olmak üzere 1,2 milyar Euro bütçeyi daha su ve atıksu alanlarında kullanmayı planladığını söyledi. Macaristan’ın hidrolojisinin iki nehir ve bir göl tarafından domine edildiğini belirten Nas, “Tuna ve Tisa nehirleri ile Balaton Gölü’nü besle- yen su kaynaklarının %96’sı başka ülkelerdedir ve bu nedenle Maca- ristan’daki suyun kalitesi tamamen nehirlerin doğduğu ve geçtiği ülke- lere bağlıdır. 1993 yılından bu yana su konusu ciddiyetle ele alınmaya başlanmış, Avrupa Birliği üyeliği ile birlikte de tüm AB direktifleri uygu- lamaya konulmuştur. Sadece 2011- 2015 yılları arasından 2,5 milyar Euro’ya yakın bir harcama yapılarak hem suların kalitesi AB standartla- rına yükseltilmiş hem de atıksu arıtma kapasitesi ülkenin nüfusu 9,8 milyon olmasına rağmen 14,88 milyon kişiye eşdeğer miktara yükseltilmiştir” dedi. Nas, şöyle devam etti: “Mevcut 577 arıtma tesisinin tamamımda sızıntı ve taşma risklerinde minimizasyon sağ- lamış olup, bu tesisler kalite standart- larına haizdir. Macaristan’ın, arıtma çamurundan yan ürünler geliştirme konusunda da çok ileride olduğunu söylemek mümkündür. Çamurun %38’i tarımda gübre olarak, %46’sı ise toprak rehabilitasyonu amacıyla tekrar kullanıma sunulmaktadır. Kalan miktar ise yakılarak enerji üre- timinde veya dolgu malzemesi olarak değerlendirilmektedir. Macar Hükü- meti son 5 yıldır su hizmetlerinde sürekli iyileştirmeye gitmekle kal- mayıp kalmayıp hizmet ücretlerinde %10’dan daha yüksek oranda indirim yapmıştır. Bu indirimler neticesinde su kullanımı hissedilir şekilde artmış, dolayısıyla atıksu miktarında da artış yaşanmıştır. Fiyatların ucuzlaması ve buna bağlı tüketimin artmasına rağ- men ülke nüfusunun üzerinde kapa- siteye sahip atıksu arıtma imkanları sayesinde hizmet kalitesinde herhangi bir düşüş yaşanmamıştır.” 2000’lerin ortalarında atık yöne- timi konusunda da yatırımlarına başlayan Macaristan’ın tamamı AB normlarına uyumlu 70 adet atık tesisi kurduğunu ifade eden Nas, şunları kaydetti: “Son 10 yılda atık miktarını %42 azaltan ülkede, şu anda evsel atıkların %25’ten fazlası geri dönüş- türülmektedir. 2020 yılına dek ise kağıt, metal, plastik ve cam atıkların en az %50’sinin geri dönüşüme gön- derilmesi hedeflenmiştir. RDF (Refuse Derived Fuels) tesislerinin (çöp yaka- rak enerji sağlayan tesis) faaliyetlerine şimdilik sınırlama getirilmediği için bu hedefte beklendiği kadar çabuk yol alınamamaktadır. Hava kirliliği konu- sunda da çok önemli adımlar atmış olan Macaristan, öncelikle 1990’larda eski teknoloji ile çalışan fabrikalarında modernizasyonuna gitmiş, 2000’lere gelindiğinde ise hava kirliliğini %20 oranında azaltmıştır. Yine günümüzde hükümetin hava kirliliği konusunda aldığı sıkı önlemler neticesinde sera gazı emisyonu, karbon salım değerleri %40 azalmış olup, AB 2030 İklim ve Enerji Paketi gerekliliklerini şimdiden yerine getirmiştir.” Macaristan’ın çevre konusuna olan duyarlılığını ve ilgili teknolojilerdeki gelişmişliğini Macar İhracatı Geliş- tirme Ajansı (HEPA) Türkiye Tem- silcisi ALX Hungary Genel Müdürü Fikret Nas’a sorduk. ALX Hungary Genel Müdürü Fikret Nas, Macaristan’ın su ve çevre teknolojileri alanlarında oldukça ileri teknolojiye sahip olduğunu belirterek, ALX Hungary olarak, bu teknoloji fırsatlarını değerlendirmek isteyen firmalara destek olduklarını söyledi.