Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 125. Sayı (Aralık 2018)

42 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 12 / 2018 VEDAT UYAK Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Pamukkale Üniversitesi Prof. Dr. Dincer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uyg-Ar Merkezi, İTÜ SERKAN GÜÇ İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, İTÜ Prof. Dr. Dincer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uyg-Ar Merkezi, İTÜ İSMAİL KOYUNCU İnşaat Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, İTÜ Prof. Dr. Dincer Topacık Ulusal Membran Teknolojileri Uyg-Ar Merkezi, İTÜ MEMBRANLAR VE SINIFLANDIRILMASI (*) 2. BÖLÜM (*) MEM-TEK tarafından TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığının desteğiyle hazırlanan “Su/Atıksu Arıtımı ve Geri Kazanılmasında Membran Teknolojileri ve Uygulamaları” kitabından derlenmiştir. MAKALE 2.5. MEMBRANLARIN MALZEMESINE GÖRE SINIFLANDIRILMASI M embran üretimi için malzeme seçimi temel olarak ayırma oranı, isteni- len membran morfolojisi ve işletme koşulları gibi parametrelere bağlı- dır. Ayrıca bunların yanında mali- yet, kimyasal dayanım ve mekanik kuvvet, dikkate alınan diğer önemli parametrelerdir (Saleh ve Gupta, 2016). Tüm membran ayırma pro- seslerinde, en önemli kısım memb- ran filtrenin kendisidir. Bu sebeple değişik yapı ve fonksiyonellikte çok çeşitli malzemelerden membranlar üretilmiştir. Membran üretiminde kullanılan malzemeler genellikle üç sınıfa ayrılmaktadır: • Sentetik ürünler: Pek çok poli- mer ve elastomerler • Modifiye doğal ürünler: Selü- loz bazlı malzemeler • İnorganikler: Seramik ve metal- ler Bu malzemelerin membran üreti- minde kullanılışına göre membranlar üç sınıfa ayrılmaktadır: • Organik: Sentetik ve modifiye doğal ürünler kullanılır • İnorganik: İnorganik malzeme- ler kullanılır • Kompozit: Organik-organik, organik-inorganik, inorganik- inorganik karışımlar Membran üretiminde kullanılan bir malzemenin etkili bir ayırma pro- sesi sağlayabilmesi için ideal olarak aşağıdaki özellikleri içermesi gerek- mektedir: • Yüksek kimyasal dayanım • Yüksek mekanik dayanım • Yüksek termal dayanım • Yüksek geçirgenlik • Yüksek seçicilik veya tutma oranı • Uygun maliyet Organik membranlar polietersül- fon (PES), polisülfon (PSf), poliak- rilonitril (PAN), selüloz asetat (SA), poliamid (PA) ve polivinildenflorür (PVDF) ve benzeri çeşitli polimerler- den üretilirken, işlenebilirlik açısın- dan kolaylık sağladığı için su ve atıksu arıtımında en çok polimerik memb- ranların kullanımı tercih edilmekte- dir. Ancak polimerik membranların çeşitli proseslerde pH, sıcaklık, ser- best klor kaynaklı kullanım limitleri söz konusudur. Son yıllarda bu tarz yüksek sıcaklık ve yüksek pH içeren proseslerde inorganik (seramik ve metal) membranların kullanımı ter-