Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 125. Sayı (Aralık 2018)

40 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 12 / 2018 MAKALE yen taban akışını meydana getirir. Bir kısmı da daha derinlere sızarak yeraltı su rejimini oluşturur. Doğal bitki örtüsü bozulduğunda, ekosiste- min etkilenmemesi için yağmur sula- rını yakalayan, depolayan ve zemine sızdıran yapılar gerekli olur. Bu infilt- rasyon sistemleri yüzeysel akışların kontrol altına alınması işlevine de önemli katkı sağlarlar. Kentlerde, yol ve alanlarında geçirimli kaplamalar kullanılması, yağmur suyu biriktirme hazneleri, yeşil çatılar, yağmur bah- çeleri ve gelişmiş bitki örtüsü yağmur suyununun yakalamasında önemli rol oynar. Ayrıca, toplanan suların infilt- rasyon alanları, filtrasyon yapıları ve bio-geciktirme bölgeleri vasıtası ile zemine sızdırılması ile kentlerin doğal su döngüsünü bozmasının önüne geç- mek mümkündür. Çevresel Kirlilik Kontrolü: Kentlerde yetersiz altyapı nedeniyle, oluşan taşkınların kontrolü ile bunla- rın içerdiği kirlilik de bertaraf edilmiş olacaktır. Yüzeysel bekletme hazne- lerinde tesis edilecek fiziksel arıtma sistemleri, yağmur sularında çöken ve yüzen maddenin ayrılması imkanını sağlar. Ayrıca, infiltrasyon sistemleri kirli yağmur sularının süzülmesini ve emilmesini sağladığından derelere ve taban akımına karışan suların doğal olarak arıtılmasına imkan vermiş olur. Doğal su döngüsünün tesisi ile daha da gelişip, çeşitlenen bitki örtüsü saye- sinde kentsel atmosferin hem sıcaklığı hem de kalitesi olumlu yönde etkile- necektir. UYGULAMALAR Sürdürülebilir drenaj sistemlerinin her ölçekte ve çok çeşitli uygulamaları vardır. Doğal olarak bunların hepsin- den bahsedilmesi bu yazının boyu- tunu aşan bir konudur. Birçok ülkede bu uygulamalar için yönetmelikler ve standardlar geliştirilmiştir. Ülkemizde son yıllarda sıkça karşılaşılan, plansız şehirleşme ve yetersiz altyapı kaynaklı kentsel sel felaketlerine çare olarak, sürdürülebilir drenaj sistemleri için gerekli master plan ve fizibilite çalış- malarının acilen başlatılması, ilgili mevzuat ve standardların oluşturul- ması şarttır. Doğal olarak her yöre için özel tasarım gerekir, ama bir ölçüde fikir vermek de mümkündür; örneğin 10 km² alana sahip, yoğun kentleşme- nin hakim olduğu bir havzada, bir günde metrekareye 100 kg yağmurun oluşturacağı taşkın debisini, sadece 5-6 ha. alan işgal eden doğal veya yapısal bir depolama tesisi ile üçte bire indirmek mümkün olabilir. Doğru planlama ve tasarımlar sayesinde, taş- kınların kontrolüne bağlı olarak kent- sel alanlarımızda biolojik çeşitliliğin artması, çok daha yaşanası alanların yaratılması ve iklim değişikliği ile baş etme imkanları da sağlanmış olacaktır. Altyapı yatırımlarının her zaman ciddi bir mali boyutu vardır; ancak sürdürülebilir drenaj sistemlerinin sağlayacağı kamu yararı düşünüldü- ğünde, yapılacak yatırımlarının çok yerinde olacağı kolaylıkla söylenebilir. Ayrıca bu yatırımlar, orta karar birçok belediyenin proje portföyünde yer ala- bilecek boyutlardadır ve uluslararası kredi imkanları da mevcuttur. Sıkça karşılaştığımız kentsel taşkınların kamuya ve şahıslara verdiği maddi zararın, olası can kayıplarını bir tarafa bırakalım, bedeli ile hatırı sayılır sür- dürülebilir drenaj yatırımı gerçekleş- tirmek mümkündür. l Plastik Yer Altı Yamur Suyu Geciktirme Hacmi İnşaatı Geçirimli Kaplama Örneği