Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 125. Sayı (Aralık 2018)

suvecevre.com 39 12 / 2018 • SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ MAKALE Rekreasyon Amaçlı Olarak Kullanılabilecek Doğal Bekletme Haznesi da taşkın felaketlerinin önüne geçebil- mektir. Konu dünyada birçok ulusal ve uluslararası kuruluşun gündeminde- dir. Örneğin, Dünya Su Konseyi’nin bir organizasyonu olan Dünya Su Forumu’nun, “Mart 2018 Uygulama- lar Yol Haritası Raporu”nda kentsel su kaynaklarının yönetiminin, sağlıklı, güvenli ve yaşama değer katan ortam- ların yaratılmasına yönelik olmasının önemi vurgulamaktadır. Çalışmaların mühendislik, mimarlık, şehircilik ve peyzaj mimarlığı gibi bir çok uzman- lık dalını içerecek şekilde bütüncül bir yaklaşımla yürütülmesi gereği aşi- kardır. Burada konunun kapsamlı bir şekilde ele alınma imkanı olmamakla beraber, kısa bir özet halinde de olsa sürdürülebilir drenaj sistemlerinin öğelerinden bahsedilecektir. SÜRDÜRÜLEBILIR DRENAJIN ANA UNSURLARI Amaç, yüzeysel akış, infiltrasyon, buharlaşma ve terlemenin doğal hacimsel dengesini olabildiğince muhafaza etmek sureti ile kentleşme öncesi hidrolojik ve ekolojik süreçlere eşdeğer şartları yaratabilmektir. Bu hedefe yönelik sürdürülebilir drenajın ana hatlarını; a) Yüzeysel akışın doğal karakteris- tiklerinin muhafazası için gecikti- rilmesi sureti ile taşkın kontrolü, b) İnfiltrasyon ile yağmursularının yeraltına sızdırılması, c) Yüzeysel akışın getirdiği kirliliğin kontrol edilmesi, olarak tanımla- yabiliriz. Bu işlevleri ve ilgili tasarım konula- rını kısaca şu şekide özetliyoruz: Taşkın Kontrolü: Kentleşme ve iklim değişikliği sonucu mevcut alt- yapının yetersiz kalmasına bağlı sel felaketlerinin önlenmesi sürdürülebi- lir drenaj tasarımının temel konusu- dur. Bu amaca yönelik yapılar esasta, yüzeyde veya yer altında tesis edilen, yağmursularının bekletilmesi sureti ile pik debilerinin ötelenmesi için gerekli hacmi sağlayan haznelerdir. Bu hacimler, yüzeyde beton tanklar veya doğal çukur alanlar şeklinde ola- bildiği gibi, yer altında plastik veya prefabrik geciktirme yapıları şeklinde ve çok çeşitli boyutlarda teşkil edilebi- lirler. Büyük kentsel alanlarda önemli bekletme hacimleri söz konusu ola- caktır. Bu sular, gerektiğinde fiziksel arıtma sonrası sulama veya kullanma suyu olarak değerlendirilebilir veya istendiğinde pompaj ile yer altı su sistemini beslemek için kullanılabilir. Böylece su kaynaklarının daha etkin kullanılması sağlanacak, iklim deği- şikliğinin getirdiği kuraklık ile başa çıkabilme imkanı doğacaktır. İnfiltrasyon: Doğal havzalarda yağmursularının önemli bir bölümü infiltrasyon ile yer altına intikal eder ve bitki köklerinin su kaynağını teş- kil eder. Bu yeraltı sularının bir kısmı dereleri veya bir alıcı ortamı besle-