Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 125. Sayı (Aralık 2018)

36 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 12 / 2018 suvecevre.com GÖRÜŞ DALGIÇ POMPALARDA ÇARK TİPLERİ VE UYGULAMA ALANLARI A tıksular içerikleri nede- niyle tüm dünyada isten- meyen sorunların başında gelir. Atıksuların, bulun- duğu yerden taşınması ve terfi edil- mesi oldukça önemlidir. Çünkü Atık- sular, katı maddeler (kauçuk, odun vb.), atık yağ-gresler, homojen olma- yan katı atıklar ve kum gibi aşındırıcı maddeler içermektedir. Atıksuların taşınması ve terfi edilmesi bu nedenle pompa kullanımında pek çok farklı ihtiyacı ortaya çıkarmaktadır. DOĞRU POMPALARIN VE SISTEMLERIN SEÇILMESI ÖNEMLI Atıksuda katı madde içeriğinin art- ması, pompalarda tıkanma riskine yol açarak, arıza riskini ve bakım mali- yetlerini de önemli ölçüde artırmak- tadır. Doğru pompaların ve sistemle- rin seçilmesi yüksek standartlarda ve en düşük maliyetle güvenilir Atıksu tahliyesini sağlar. Pompaların perfor- mansında en önemli unsur olan çark, sistem güvenilirliğinin ve verimliliğin önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, uygun çark seçimi oldukça önemlidir. Atıksu pompalarında açık ve kapalı ikiye ayrılmaktadır. Tek kanallı çark- lar çok kanallı çarklara kıyasla daha yüksek partikül geçirgenliği sayesinde katı madde içeren çok kirli ve ham Atıksuların transferi için uygundur. Çok kanallı çarklar ise genellikle yağmur sularının, ham Atıksuların ve arıtma çamurlarının transferinde tercih edilir. Kanallı çarkların verim- liliklerinin yüzde 70-80 seviyesinde olduğu görülmektedir. Aşağıdaki resimde pompa çark tiplerinin geçir- genlik ve verimlilikleri arasındaki bağ- lantı gösterilmiştir. Yandaki grafikten de anlaşılacağı üzere geçirgenlik ve verimlilik ara- sında ters bir orantı olup, pompanın geçirgenliği arttıkça hidrolik verimlili- ğinde bir düşüş gözlenmektedir. EN UYGUN ÇARKI NASIL SEÇILIR? En uygun pompa-çark seçimi uygulama ve Atıksu içeriğine bağlı olarak belirlenmelidir. Atıksuyun içe- riğindeki katı madde boyutu, yoğun- luğu, hava içerip içermediği çark tipi- nin belirlenmesinde rol oynayacaktır. Bunun yanı sıra, ömür boyu maliyeti düşürmek için verimlilik ve işletim tip olmak üzere iki tip çark kullanıl- maktadır. Açık çark olarak sınıflandı- rılan vorteks çarklar, içerisinde büyük ve lifli parçaların olduğu Atıksularda ve içerisinde havanın bulunabileceği arıtma çamurlarının uzaklaştırılma- sında tercih edilmektedir. Bu çark tipleri yüksek partikül geçirgenlikleri sayesinde tıkanmaya karşı dayanık- lıdır, ancak verimlilik bakımından kanallı çarklar ile karşılaştırıldığında daha düşük verimliliğe sahiptir. Vor- teks çarkların verimlilikleri ancak yüzde 50-55’lere kadar çıkmaktadır. Kanallı (kapalı) çarklar ise tek kanallı ve çok kanallı olmak üzere HAZAL YILDIZ Wilo Pompa Sistemleri A.Ş. İş ve Ürün Geliştirme Sorumlusu