Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 124. Sayı (Kasım 2018)

36 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 11 / 2018 YORUM Dere mutlak koruma alanları ve alınması gereken önlemler aşağıda açıklanmıştır. Kırmızı bant içerisindeki mutlak koruma alanı içerisinde, dere yatak- ları, vadi tabanları ve dere koruma bantlarında kazı, hafriyat, dolgu, döküm, malzeme depolama gibi faa- liyetler kamu, çevre sağlığı ve dere taşkın riski bakımından kesinlikle yasaktır. Ayrıca dere ya da vadi kesi- tinin daraltılmaması, dere yatağının doğal halinin korunması, arazinin eş yükselti eğrilerinin değiştirilmemesi, dere yatakları ve koruma bantları dâhilinde sedde, topuk, duvar gibi yüzeysel suların akışını engelleyecek yapılar kesinlikle yapılmamalıdır. Taş- kın kontrolü amacıyla derelerin üzeri kesinlikle kapatılmamalıdır. Akarsu ve dere yatakları yol olarak kullanılma- malıdır. Daha önce inşa edilmiş taşkın kontrol tesislerinin üzeri kapatılma- malıdır. Dere mutlak koruma bandı olarak belirlenen bu alanlarda servis yolları ve yeşil alanlar ayrılmalıdır. Ancak bu alanlarda yapılaşmaya izin verilmemeli, derenin akışını engel- leyecek, topografyasını değiştirecek herhangi bir çalışma yapılmamalıdır. Mavi bant içerisindeki mutlak koruma alanlarında, imar parselle- rinde bodrum katlarına izin verilme- melidir. Ancak, bodrum yapılması zorunlu hallerde bu katlar konut, depo, otopark gibi her türlü ticari ve diğer riskli faaliyetler amacıyla kullanılmamalıdır. Yağışlı havalarda yağmursularının atıksu kanalizasyon hatlarına karışması sonucu yaşanan geri tepme olaylarının önlenebilmesi için taşkın riski taşıyan dere mutlak koruma bandına komşu yapılarda, bina atıksu tesisat çıkışı zemin kat sevi- yesinden yapılacak, parsel bacası çıkışı mümkün olan en yüksek eğim ve kotta atıksu kanalizasyon şebeke hattına bağlanmalıdır. Varsa bina bodrum katlarından atıksu parsel bağlantı- ları yapılmayacak ve olanlar da iptal edilecektir. Herhangi bir noktada su basman kotunun, bu noktadan dere kesitine dik ve en yakın mesafedeki dere kenar duvar kotundan +1,50 metre yüksekte olması zorunludur. Binaların zemin ve varsa bodrum katlarının taşkın zararlarına karşı sigortalanması zorunludur. Kimya- sal tesisler, bakımevleri, hastaneler, öğretim kurumları, jandarma ve polis karakolu, yangın istasyonu ve taşkın esnasında müdahalede bulunacak personelin bulunduğu ve ekipmanın depolandığı tesislere ait yapı gru- buna dere mutlak koruma bandına komşu imar parsellerinde izin veril- memesi önerilmektedir. Beyaz bant içerisindeki mutlak koruma alanında ise mavi bant için belirtilen hususlar geçerli olup, bu binalarda sigortalama zorunlu tutulmamıştır. İSKİ tarafından Ayamama Dere- si’nde 500 yıllık yağış debisi dikkate alınarak projelendirilen ve yürütülen toplam 8.3 kilometrelik ıslah çalış- malarına 28 Ağustos 2008 tarihinde başlanmıştır. Islah çalışmalarının taşkınları etkileyecek 6,8 kilometre- lik bölümü bitirilmiştir. Geriye kalan ve taşkın olması durumunda önem arz etmeyen 1,5 kilometrelik kısmı, kamulaştırma sorunları nedeniyle halen bitirilememiştir. Buradaki dere ıslahında, sorunlu olan yol ve kavşak geçişlerindeki kesitlerin genişletil- mesi, yetersiz ve düzensiz olan dere güzergâhının düzeltilerek sel riskinin ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. Yapılan çalışmalarla dere yatağı 4 kat genişletilmiş, dere güzergahında yer alan kaçak ve dere alanına girmiş 119 yapının da yıkımı gerçekleştirilmiştir. Taşkınlardan korunabilmek için ülke- mizdeki tüm dereler, aşağıda görülen şekilde düzenlenmeli ve bir koruma bandına sahip olmalıdır. YIKILAN KAÇAK YAPILAR Ülkemizde kanunlarımızda yer almasına rağmen kaçak yapılar yetkili kuruluşlarca nadiren yıkılmaktadır. Bu nedenle kaçak yapı sayısı çıkarı- lan çok sayıda İmar Aflarına rağmen azalmamıştır. 2018 yılında yürürlüğe konulan İmar Barışı düzenlemesine (imar affı) bugüne kadar sayısı sekiz milyonu geç- miştir. Bu yüksek sayı ülkemizde kaçak yapılaşmanın aşırı boyutta olduğunu ve vatandaşlarımızın yeniden imar affı ve düzenlemeleri çıkacağı kabu- lüyle kaçak yapı yapmaya devamlı olarak yönelmelerine teşvik ettiğini göstermektedir. 2018 yılında çıkarılan İmar Barışı düzenlenmesinde belirtil- diği gibi 31.12.2017 tarihinden sonra yapılan kaçak yapıların yıkılması sağ- lanmalı ve bundan böyle alınacak ted- birlerle belediyeler ve hükümetimizin temsilcisi olan mülki amirlikler buna mani olmalıdır. Ayamama Deresi risk haritası (Şenkesen, 2012) Doğaya uygun taşkın kesiti