Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 124. Sayı (Kasım 2018)

34 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 11 / 2018 YORUM PROF. DR. AHMET SAMSUNLU İTÜ İnşaat Fak. Çevre Müh. Böl. Öğretim Üyesi 44. Hükümet İmar ve İskân Bakanı KAÇAK YAPILAŞMA VE ŞEHİR TAŞKINLARI GIRIŞ Ü lkemizde sık sık taşkın- lar meydana gelmek- tedir. Bu taşkınların çeşitli nedenleri bulun- maktadır. Bu konu Su ve Çevre der- gisinin Ocak ve Şubat 2017 sayıla- rındaki yorum yazılarımda geniş bir şekilde anlatılmıştı. Ülkemizde “Taşkınlar” denilince, şiddetli yağmurlarda mevcut akarsu kesitlerinin bu şiddetli yağmurların debisini taşıyamamasından dolayı yatağını terk ederek etrafa yayılması akla gelmektedir. TAŞKIN YARATAN NEDENLER Ülkemizde gerçekleşen şehir taş- kınlarının oluşumunda diğer birçok nedenin yanında plansız ve çarpık kentleşme, plansız mühendislik uygu- lamaları neticesinde dere yataklarının veya hemen kenarlarının “Yol olarak kullanılması”, “Üzerlerinin kapa- tılması”, “Dere yataklarında yapı- lan iskân faaliyetleri” önemli taşkın nedenleri olarak sıralanabilir (Acu, 2016). Taşkın yaratan nedenlerle ilgili Çevre ve Orman eski Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu, II. Ulusal Taşkın Sempozyumu’nda yaptığı konuş- mada, 2009 yılında İstanbul’da Aya- mama Deresi’nde yaşanan taşkında 24 vatandaşımızın kaybına neden olan afetin bu kadar etkili olmasında, İstanbul’daki plansız şehirleşme ve dere yataklarındaki yapılaşmaya dik- kat çekmiştir. Ayrıca, “Yol kazanaca- ğım diye bir dere yatağının kapatıl- ması kadar yanlış bir şey yoktur” diye önemli bir tespitte de bulunmuştu. DERE KORUMA ALANLARI Ülkemizde geçerli olan Su Kirli- liği Kontrolü Yönetmeliği’nde “Dere Koruma Alanları” ile ilgili kesin bir madde bulunmamaktadır. Büyük- şehir Su ve Kanalizasyon İdareleri tarafından 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdür- lüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkın- daki Kanun’un verdiği yetkilere göre çıkarılan yönetmeliklerinde içme suyu temin edilen ve içme suyu havzala- rından geçen dereler dışında kalan dereler için bir koruma alanı öngö- rülmemiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından 2011 yılında çıkarılan İSKİ İçme Suyu Havzaları Yönet- meliği ile ilk defa dere koruma alanı sınırı ile ilgili olarak şu madde yer almıştır (Madde 6): “İmar Planları hazırlanırken, EK-1’de isimleri veri- len derelerin her iki tarafında, kadast- ral sınırlarından itibaren 100 metre- lik yapı yaklaşma mesafesi bırakılır. Derelerin yapı yaklaşma mesafesi içinde kalan bu alanlardaki yapı- laşma hakları parsel yüzölçümünün Dere yatağının daraltılması. Derenin kapatılması ve dere üzerine konut yapılması