Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 122. Sayı (Eylül 2018)

44 SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 09 / 2018 MAKALE çalışmalar doğrultusunda bazı ülke- lerdeki yıllık içme suyu kullanımı ve su stresi yaşayan ülkeler Şekil 1.1 ve 1.2’de verilmiştir. Türkiye ile ilgili veriler incelendiğinde ülkemizde kişi başına su tüketiminin OECD ülkelerinin ortalamasından daha az olduğu görülmektedir. Ülkemizde yaşanılan su stresi günümüzde düşük seviye olarak kayıtlara geçmişse de, 2050’li yıllara gelindiğinde su kıtlığı çeken ülkelerden biri olacağımız ön görülmektedir (OECD raporu, 2009; OECD istatistikleri, 2017). Küresel su ihtiyacı 2000 yılında 3500 km 3 iken 2050 yılına gelindi- ğinde yaklaşık %55 artış göstererek 5500 km 3 ye ulaşması beklenmektedir. Bu artış başlıca endüstri, elektrik ve evsel tüketimdeki artışlara bağlan- maktadır. Şekil 1.3’te küresel su ihti- yacındaki artışın 2000 ve 2050 yılları arasında tarımsal sulama, içme suyu, hayvancılık faaliyeti, imalat sektörü ve elektriğe bağlı olarak öngörülen değişimi verilmiştir. Bir diğer problem ise nehir yatak- larında oluşacak olan su stresidir. Bu bölgelerde 2000 yılında nüfus 1,6 milyar iken, 2050 yılına gelindiğinde bu rakamın 3,9 milyar olması beklen- mektedir. Bu da yaklaşık olarak dünya nüfusunun %40’ından fazlası anla- mına gelmektedir. Şekil 1.4’te 2000 ve 2050 yıllarındaki nehir yataklarına ait su stresinin karşılaştırılması verilmiştir. 2050 yılına gelindiği zaman BRIICS ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Endonezya, Çin ve Güney Afrika), Güney Asya, Orta Doğu’nun büyük bir su krizi ile yüz yüze kalacağı tah- min edilmektedir. Bu durumun gün- lük hayata etkisi bilinmemekle bir- likte, su yönetimi stratejilerinin ne kadar iyi yapılacağına bağlı olarak oluşacak etkinin azaltılabileceği düşü- nülmektedir (OECD raporu, 2009; OECD istatistikleri, 2017). Su kaynaklarına erişim ve hıfzı- sıhha konusu ele alındığında ise Yeni Binyıl Gelişme Hedeflerine göre 1990- 2008 yılları arasında temiz su kaynak- larına ulaşan insan sayısı kentlerde 1,1 milyar, kırsal alanda ise 723 milyon artış göstermiştir. Fakat yine de 2008 itibariyle 141 milyon kent ve 743 mil- yon kırsal alan nüfusunun arıtılmamış içme suyu kullandığı belirlenmiştir. Şekil 1.5’te sağlıklı su kaynaklarına ve basit hıfzısıhha öğelerine sahip olma- yan nüfusa ait bilgiler verilmektedir. Buna göre yüksek gelir seviyesi ve devam eden kentselleşme sürecinin, su temini ve hıfzısıhha sürecini daha kolaylaştırdığı anlaşılmaktadır. Yine de bu başarı yanıltıcı olabilmektedir. Bu üç sebeple açıklanabilir. Şekil 1.1. OECD ülkelerine göre kişi başı yıllık içme suyu tüketimi (2013 ve sonrası) (OECD raporu, 2009; OECD istatistikleri, 2017) Şekil 1.2. OECD ülkelerinde su stresi. <%10=su stresi yok; %10- 20=düşük su stresi; %20-40=orta su stresi; >%40=yüksek su stresi (OECD raporu, 2009; OECD istatistikleri, 2017)