Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 121. Sayı (Ağustos 2018)

Su ve Çevre Teknolojileri / Ağustos 2018 41 suvecevre.com 3.14.2.1. Dolgu malzemesi yükü Düşey bileşenler: h x 18 [kN/m2] Zeminin birim hacim ağırlığı: 18 kN/m3 Yatay bileşenler: K x D x 18 [kN/m2] Burada; D Zemin seviyesinden yükün uygulandığı noktaya olan mesafe, Dolgu malzemesi yükü hesaplanırken, zemin koşullarının etkisi, dolgu malzemeleri ve septik tank şekil faktörünün değeri dikkate alınmalıdır: Kum için: K = 0,33 Çakıl için: K= 0,27 Diğer dolgu malzemeleri için: K = 0,5 3.14.2.2. Hidrostatik yükler Düşey bileşen: HW x 10 [kN/m²] Suyun özgül kütlesinden kaynaklanan etki: 10 kN/m³ En büyük yatay bileşen: D x 10 [kN/m²] Yeraltı suyu etkisine maruz kalınan durumlarda, imalatçı- nın ürün kataloglarında, mamulün su basıncıyla ilgili stabilite koşulları gösterilmelidir. Bu durumda, zemin suyunun birim hacim kütlesinin oluşturduğu yük 10 kN/m³’tür ve bu yük, yanal toprak yüküne eklenmelidir. 3.14.2.3. Dinamik yükler a) Yaya yükleri Sadece, dolgu malzemesi yüksekliği 1 m’den az oldu- ğunda, 2,5 kN/m² değeri kullanılmalıdır. Dolgu malzemesi yüksekliği 1 m’nin üzerindeyse, yaya yükünün diğer yüklere göre ihmal edilebileceği kabul edilir. b) Araç yükleri Düşey yüklere maruz kalan septik tanklar, planlanan nihai kullanım yüklerine göre özel olarak tasarlanmalıdır. Septik tankın yapısal davranışı, DIN 12566-1 Ek D’de tarif- lenen deney metotları kullanılarak, “kırılma dayanımı / en büyük yükteki deformasyon ilişkisi” yoluyla tayin edilmelidir. Septik tank, en üst noktasına kadar su sızdırmamalıdır. En üst seviye, nihai kullanım koşullarına bağlıdır. Tankın DIN 12566-1 de verilen sızdırmazlık testinden geçmesi gerekir. Hidrolik kapasite, septik tank tarafından tutulan çökebilir ve yüzen katı türleri ile septik tankın hacmi dikkate alınarak tayin edilir. Hidrolik kapasite tayini DIN 12566-1 Ek B’de verilmiştir. İşletme güvenliğini sağlamak ve yetkisiz kişilerin girişini önlemek için septik tankların üzeri emniyetli bir şekilde kapatılmalıdır. Temizleme, bakım ve çamur uzaklaştırılması ve rutin bakım numunesi alınması amacıyla, giriş ve çıkış alanlarına ulaşımı sağlamak için gerekli tedbirler alınmalıdır. Baca ve erişim kapakları amaçlarına uygun olmalıdır. Bunların en küçük boyutu, 6 m³’ten küçük hacimli septik tanklarda, kare kesitler için kenar uzunluğu 400 mm ve dairesel kesitler için anma çapı 400 mm olmalıdır. 6 m3’e eşit veya büyük hacimli septik tanklar için, Baca ve erişim kapaklarının en küçük boyutu 600 mm olmalıdır. 3.14.3. Sızdırma Yatakları (EPA/625, 2002) Sızdırma yataklarının yapısal tasarım Şekil Ek-3.14-4’te verilmiştir. Bu tür yataklar oldukça basit olup, delikli dağıtım boru- larının, zeminde açılan hendek veya çakıl yatağının içine yer- leştirilmek suretiyle yapılır. Kanal uzunlukları en fazla 30 m’ye kadar olup genişlikleri 30 ~ 100 cm arasında değişmektedir. Kanal derinlikleri ise 30 ~ 150 cm arasında değişmektedir. Kanallar arasındaki mesafe 1,8 m veya daha fazla olabilir. Kanal tabanı ise 15 cm yıkanmış çakıl veya kırma taş ile doldurulduktan sonra genellikle 10 cm çapında delikli boru yerleştirilir. Boru üzeri ve yanları da çakıl ile doldurulur. Çakıl üzerine zemin tabakasının kanala geçişini engellemek için geotekstil gibi sentetik bir tabaka yerleştirilir. Sızdırma yataklarının boyutları ve yerleşimi belirlenirken mülkiyet sınırı, kuyulara, içme suyu dağıtım hatları, sulak alanlar, doğal su kaynakları vb. kısıtlar gibi engeller göz önünde bulundurulmalıdır. • Sızdırma yataklarının inşasında ve işletiminde dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıda sıralanmıştır: • Sızdırma yataklarının inşası öncesi ve sonrasında ağır ekipmanların yatak üzerinde dolaşmasına izin verilmez. Aksi takdirde yatağın sızdırma özellikleri bozulabilir, • Çatılardan ve yollardan gelen yağmur sularının sızdırma yataklarına alınmaması gerekir. Bu tür yüzey suları zeminin absorblayacağı su miktarını artıracağı için sızma verimini düşürebilir, Şekil Ek-3.15-4. Köpük tutucu levhalı giriş ve çıkış yapısı