Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 119. Sayı (Haziran 2018)

MACARISTANVE ÇEVRE ADVERTORIAL 28 Su ve Çevre Teknolojileri / Haziran 2018 suvecevre.com M acaristan’ın hidrolojisi iki nehir ve bir göl tarafından domine edilir. Tuna ve Tisa nehirleri ile Balaton Gölü’nü besleyen su kaynak- larının %96’sı başka ülkelerdedir ve bu nedenle Macaristan’daki suyun kalitesi tamamen nehirlerin doğduğu ve geçtiği ülkelere bağlıdır. 1993 yılından bu yana su konusu cid- diyetle ele alınmaya başlanmış, Avrupa Birliği üyeliği ile birlikte de tüm AB direk- tifleri uygulamaya konulmuştur. Sadece 2011-2015 yılları arasından 2,5 milyar Euro’ya yakın bir harcama yapılarak hem suların kalitesi AB standartlarına yüksel- tilmiş hem de atıksu arıtma kapasitesi ülkenin nüfusu 9,8 milyon olmasına rağ- men 14,88 milyon kişiye eşdeğer miktara yükseltilmiştir. Mevcut 577 arıtma tesisinin tama- mımda sızıntı ve taşma risklerinde mini- mizasyon sağlamış olup, tüm çevre kalite standartlarına haizdir. Macaristan’ın, arıtma çamurundan üretim konusunda da çok ileride oldu- ğunu söylemek mümkündür. Çamurun %38’i tarımda gübre olarak, %46’sı ise toprak rehabilitasyonu amacıyla tekrar kullanıma sunulmaktadır. Kalan miktar ise yakılarak enerji üretiminde veya dolgu malzemesi olarak değerlendirilmektedir. Macar Hükümeti son 5 yıldır su hiz- metlerinde sürekli iyileştirmeye gitmekle kalmayıp %10’dan fazla hizmet ücret- lerinde indirim yapmıştır. Bu indirimler neticesinde su kullanımı hissedilir şekilde artmış, dolayısıyla atıksu miktarında da artış yaşanmıştır. Fiyatların ucuzlaması ve buna bağlı tüketimin artmasına rağ- men ülke nüfusunun üzerinde kapasiteye sahip atıksu arıtma imkanları sayesinde hizmet kalitesinde herhangi bir düşüş yaşanmamıştır. Macaristan Hükümeti 2020 yılı sonuna dek büyük bir kısmı AB fonların- dan olmak üzere 1,2 milyar Euro bütçeyi daha su ve atıksu alanlarında kullanmayı planlamaktadır. 2000’lerin ortalarında Macaristan atık yönetimi konusunda da yatırımla- rına başlayarak, tamamı AB normlarına uyumlu 70 adet atık tesisi kurmuştur. Son 10 yılda atık miktarını %42 azaltan ülkede şu anda evsel atıkların %25’ten fazlası geri dönüştürülmektedir. 2020 yılına dek ise kağıt, metal, plastik ve cam atıkların en az %50’sinin geri dönüşüme gön- derilmesi hedeflenmiştir. RDF (Refuse Derived Fuels) tesislerinin (çöp yaka- rak enerji sağlayan tesis) faaliyetlerine şimdilik sınırlama getirilmediği için bu hedefte beklendiği kadar çabuk yol alına- mamaktadır. Hava kirliliği konusunda da çok önemli adımlar atmış bulunan Maca- ristan, öncelikle 1990’larda eski teknoloji ile çalışan fabrikaların modernizasyonun gitmiş, 2000’lere gelindiğinde ise hava kirliliğini %20 oranında azaltmıştır. Şu anda ise hükümetin hava kirliliği konu- sunda aldığı sıkı önlemler neticesinde sera gazı emisyonu, karbon salım değer- leri %40 azalmış olup, AB 2030 İklim ve Enerji Paketi gerekliliklerini şimdiden yerine getirmiştir. Ülkenin çevre konularına olan duyar- lılığı ve ilgili teknolojilerdeki gelişmişliği nedeniyle Macaristan Ulusal Ticaret Ajansı (MNKH) Türkiye Temsilcisi ALX Hungary Genel Müdürü Fikret Nas ’ın da bu konuda görüşlerini aldık.