Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 118. Sayı

Su ve Çevre Teknolojileri / Mayıs 2018 45 suvecevre.com altında geçen debi miktarıdır. Vananın kvs’si ne kadar yüksek olursa aynı debide oluşan fark basıncı o kadar az olur. Bir diğer deyişle, vana aynı su miktarını (debi) daha az direnç göstererek geçi- rebilir. Bu vananın iç yapısının akışa daha elverişli tasarlandığını gösterir. Sıcaklık farkı ∆ T; soğutma ve ısıtma hatlarında kullanılan vanalarda debiyi belirleyen faktörlerden birisi de gidiş ile dönüş suyu arasındaki sıcaklık farkıdır. Sıcaklık farkının düşmesiyle gerekli su debisi artacaktır. Aynı seviyede enerji (Kw)’nin sisteme verilebilmesi için daha çok su miktarına ihtiyaç duyulacaktır. Bu yüzden, genelde 5 derece olan sıcak farkı, soğutma hatlarındaki debinin ısıt- madan daha yüksek olmasına neden olur. Q = m.c. ∆ T (deltaT azaldıkça, aynı Q (kw) için m(m 3 /h) artacaktır. Basınç Sınıfı; vananın dayanabildiği statik basınç değerini gösterir. Tesisatta bu değer, binanın yüksekliği ve pom- panın basma yüksekliği gibi faktörlerle belirlenir. PN6, PN16, PN25, PN40 v.s. gibi değerler bar cinsinden vananın basınç dayanımlarıdır. Bu değerin, fark basıncı (deltaP) ve debi ile bir ilgisi yoktur. Vananın kapatma kabiliyeti bu değerden etkilenmez. Maks. Sıcaklık dayanımı; vananın dayanabildiği maksimum sıcaklık değe- ridir. (90 °C, 130 °C v.s) Vana tipi - Strok (Lineer); vana milinin lineer bir çizgi üzerinde hareket ettiği vanalardır. - Rotary; vana milinin bir eksen üze- rinde döner hareket (rotasyon) ettiği vanalardır. Akış Karakteristiği Lineer; vana açıklığı ile akış oranı eşittir. Örneğin vana % 50 açıklıkta iken, maksimum debinin % 50’si geçer. Eşit Yüzdesel; bu tip vanalarda debi miktarı vananın açıklığı ile artar. Örneğin vana % 50 açıklıkta iken debinin % 20’si geçer. Vana ilk açıldığında, açıklığına oranla daha az debi geçirirken, açıklık arttıkça debi artış hızı da artar. Hızlı açılan; bu tip vanalarda, eşit yüz- desel vanaların tersine, debinin artış hızı vana açıklığı ile azalır. Örneğin vana % 50 açıklıkta iken debi % 80’i geçer. Vana ilk açıldığında, açıklığına oranla daha fazla debi geçirirken, açıklık arttıkça debi artış hızı azalır. Motor seçerken dikkat edilmesi gerekenler Vana tipine uygun motor seçilmelidir. Lineer motor Strok boyu (mm): vana milinin tam açık ve tam kapalı halde iken hareket ettiği mesafedir. Kapama basıncı (kPa): Vananın kapatabildiği maksimum basınç kaybı- dır. (deltaP) Kapama kuvveti (N): Vana mili- nin kapama için uyguladığı kuvvettir. Kapama kuvveti arttıkça vananın mak- simum kapayabildiği basınç da artar. Debi (kesit alanı ve su hızı ile doğrı orantılıdır) Kv ve fark basıncı Strok (Lineer) ve rotary vanalar