Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 118. Sayı

Su ve Çevre Teknolojileri / Mayıs 2018 37 suvecevre.com ması için günümüze kadar değişik yön- temler denenmiştir. Her suyun genel kimyasal analizi, pH derecesi, sıcaklı- ğı, iletkenliği değişik olduğundan, her farklı suda bu iki iyonun oksitlenmesi de farklı yöntemler ile ve bazen 8-9 saat gibi süreler içinde olabilir. Dolayısı ile, aşağıda sıralayacağımız Demir ve Mangan giderim yöntemleri basit çö- zümler değildir, her işletmenin bir su arıtım uzmanı eşliğinde deneyler ya- parak kendi işletme şartları için çözüm bulmasını öneririz. Demir ve manganın oksitlenmesi yöntemlerini özetleyelim • Hipoklorit ile oksidasyon: Hipoklori- tin kolayca temini, dozaj yönteminin ucuz olması sebebi ile işletmeler hi- poklorit çözümlerini seçerler. Fakat, hipoklorit demir iyonunu kolayca okside etse de mangan iyonunu ko- layca okside edemez. Mangan oksi- dasyonu için daha etkili yöntemler seçilmelidir. • Permanganat olarak adlandırılan “KMnO4” maddesi yüksek bir oksit- leme kimyasalıdır, araştırmacıların çok kullandığı bir oksitleyicidir, an- cak yüksek debili sularda kullanımı pek pratik olmadığı için işletmelerin tercih etmediği bir yöntemdir. • Oksidasyonu destekleyici katalizör- ler kullanıldığında demir ve mangan oksidasyonu daha başarılı olur. Ka- talizörlerin en çok tanınanı İngilizce “Green Sand” olarak bilinen bir filtre dolgu malzemesidir. Katalizörlerin etkili oldukları bazı şartlar bulunur: Su sıcaklığı, pH, iletkenlik gibi. Kata- lizörün çalışma şartları oluştuğunda demir ve manganın iyi okside oldu- ğu görülür. • Ozon gazı ile suyu şartlandırma so- nucu mangan %100 olmasa da yük- sek oranda okside olur. Ozon gazı suda çözündüğünde, oksidasyon ve dezenfeksiyon özellikleri yanında az bilinen bir güzel özelliği daha ortaya çıkar: FLOKLAMA . “İyonize olmuş oksijen atomu” olarak da tarif edilen ozon gazı, bu “iyonize” özelliğinden dolayı suda bulunan çok küçük katı partikülleri birleştirerek irileştirir, böylece bunların filtrelerde daha kolay tutulmalarını sağlar. Floklama özelliğinden dolayı ozon ile şartlan- dırılan sular çok berrak olur. Bu da ozonun avantajlarından biridir. Ozon kullanılan su şartlandırma sistemle- rinde katıları floklamak için ayrıca bir kimyasal gerekmez. Ozon gazı ile sudaki demir ve man- ganın giderilmesi tekniğinin ilk yatırımı diğer klasik çökeltme tekniklerine göre daha yüksek olabilir. Ancak ozon siste- minin işletilmesi diğer tekniklerden çok daha ekonomiktir ve pratiktir. Ozon Uygulama Örneği: Bir işlet- menin kuyu suyunda 3,1 mg/lt demir ve 0,3 mg/lt mangan bulunuyordu. Bu nedenle bu suyu sanayi prosesinde kul- lanamıyorlardı. 1995 yılında bu suyun iyileştirilmesi için işletmeye ozon ile şartlandırma sistemi kurduk. Ozon ile şartlandırma işleminden ve filtrasyon- dan sonra sudaki demir ölçülemeye- cek kadar azaldı ve mangan miktarı 0,1 mg/L seviyesine düştü. Bu işletmenin ilgilileri ozon ile şartlandırma sisteminin avantajlarını şöyle anlatıyorlar: “ Ozon sistemi çalışmaya başladıktan sonra işletmeci olarak çok rahat ettik. Ozon gazı sistemi ilk amacımız olan demir ve manganı çok iyi gidermesi yanında işletmeci yüklerimizi çok azalttı. Şöyle ki: Ozon sistemi tabii hava içinde bulu- nan tabii oksijeni kullanarak ozon gazı ürettiği için kimyasal satın alma, bunu stoklama, kimyasal taşıma, dozaj ayar- lama gibi birçok işten kurtulduk ve işi- miz azaldı ”. SONUÇ olarak , suda çözünmüş hal- de bulunan demir ve manganın gideri- mi için bugüne kadar birçok yöntem- ler bulunmuştur, ancak, bir işletmeye demir-mangan giderimi için reçete yazmak kolay değildir. Her işletmenin kendi şartlarında deneyler yapmasını ve kendine en uygun ve en ekonomik yöntemi bulmasını öneririz. l Sudaki Demir ve Manganı Oksitleyici Ozon Sistemi Okside Olmuş Demir ve Manganı Tutarak Doymuş Torba Filtre Okside Olmuş Demir ve Manganı Tutarak Doymuş Kartuş Filtreler