Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 118. Sayı

36 Su ve Çevre Teknolojileri / Mayıs 2018 suvecevre.com Kuyu sularının birçoğunda demir ve mangan maddeleri suda çözünmüş iyon halinde bulunur. Yüksek miktarda demir ve mangan iyonu içeren sular işletmelerde sorunlar yaratır, bu nedenle bu suların kullanılmadan önce demir ve mangan iyonlarından arındırılması istenir. Sudaki Demir veManganın Giderimi SU DÜNYASI YÜK. MÜH. ENIS BURKUT enis@burkut.com.tr O tuz yıl kadar önce, su iyileş- tirme konularında yeterli tec- rübemizin olmadığı yıllarda, çamaşırlarını “eski usulde” yani güneş- te kurutan küçük bir otel şöyle bir şi- kayette bulunmuştu: “ Otelin çarşafla- rını en kaliteli deterjanlar ile yıkıyoruz, sonra ipe seriyoruz, o sırada bembe- yaz olan çarşaflar kuruyunca sararıyor. Ne yaptıysak sonuç alamadık, çarşaf- lar hep sarı oluyor! ” Otelin kullandığı suyu bir şişeye dol- durduğumuzda çok su temiz ve şeffaf idi. Su şişede birkaç gün kaldıktan son- ra bu suyun sarardığını gördük. Bunun üzerine bu suyun analizini yaptırdığı- mızda suda 1,5 mg/L kadar çözünmüş demir olduğunu gördük ve böylece teşhisi koyabildik: Otelin kuyu suyunda “çözünmüş demir” bulunuyordu ve ça- maşırlar kururken, demir okside olup, yani “ demir pası ” olup, çamaşırı SARI renge boyuyordu. Kuyulardan elde edilen sularda demir ve mangan iyo- nu miktarı yüksek olabilir. Demir iyo- nunun 0,5 mg/L ve mangan iyonunun 0,1 mg/L’den az olması durumunda bu sular birçok işletmede sorun çıkarmaz. Sudaki demir ve mangan iyonlarının yüksek olması durumunda işletmelerde bazı sorunlar yaşanır. Örneğin: - Bu sular ile çamaşır yıkandığında, ıs- lak haldeyken normal renginde olan çamaşırlar, kuruduktan sonra sarı, hatta kahve tonları alırlar; - Su yumuşatma ve demineralize reçi- neleri üzerinde bu metal iyonları katı hale dönüşürler, reçinelerin çalışma verimini kısa zamanda azaltırlar; - İçme sularında istenmeyen metalik bir tat oluştururlar; - Gıda konservesi imalatında ürünün kalitesini bozarlar; - Tekstil boyahanelerinde kumaşta is- tenmeyen renk tonları oluştururlar, - Ters Ozmoz cihazı mambranlarını tıkarlar, ayrıca, mambranlarda kalıcı hasar da oluştururlar - Buhar kazanlarında istenmeyen bir maddedir. Demir-Mangan Giderimi için Çözümler İşletmelerde yukarıda sözü edilen türde sorunlar ile karşılaşmamak için, suda çözünmüş halde bulunan metal iyonlarının giderilmesi istenir. Su için- de çözünmüş halde bulunan demir ve mangan iyonları okside olduklarında katı partikül şekline dönüşürler ve filt- relerde tutularak sudan ayrılırlar. Ge- nelde demir iyonu, nötr ve alkali pH de- ğerlerinde mangana kıyasla daha kolay okside olur. Mangan iyonunun katı madde hale dönüştürülmesi demire kıyasla çok zordur. Mangan iyonu ilk oksidasyo- nunda pembe renkli “MnOx” şeklinde “koloidal” bir maddeye dönüşür ve bu madde filtrelenemeyecek kadar küçük- tür. “MnOx” daha sonra demir çözeltisi ile reaksiyona sokulduğunda mangan farklı bir formül oluşturur ve filtrelerde tutulabilir. Sudaki metal iyonlarının okside ol- Suda Okside Olmuş Demirin Çöktürülmesi