Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 117. Sayı (Nisan 2018)

Su ve Çevre Teknolojileri / Nisan 2018 49 suvecevre.com Şekil 1. Siklodekstrin polimer yapısı rim verimleri elde edilmiştir (Verlicchi ve ark., 2010). 2.6. Mikro Kirletici Gideriminde Yeni Bir Madde Günümüzde bilim insanları, mikro- kirleticileri arıtma tesisinden kaçmadan önce yakalamak için bir yöntem geliş- tirmişlerdir. Bu yöntemde mikro kirleti- ciler, siklodekstrin polimere hapsedilirler, ardından potasyum permanganat ile indirgenmektedir. Çin’de bulunan Dalian Teknoloji Üniversitesi’nden Xiyun Cai ve meslek- taşları iki aşamalı toksik yan ürünleri sınırlayan bir yöntem tasarladılar. Yöntemin ilk aşamasında, emici madde (adsorbent) olarak epiklorohid- rin ile çapraz bağlı siklodekstrinlerden oluşan çözünmeyen polimerler kullanıl- mıştır. Nişastadan türetilen siklodekstrin- ler küçük hidrofobik organik bileşikleri seçimli/seçici olarak yakalarlar. Bisküvi şeklindeki siklodekstrin- ler, aktif karbonu tıkayabilecek daha büyük organik maddeleri hariç tutar- ken, mikrokirleticileri kapsülebilen bir hidrofobik boşluğa sahiptir. Yöntemin ikinci basamağında ise atıksu arıtımında yaygın olarak kullanılan oksidan, potas- yum permanganat, yakalanan bileşikleri karbondioksit, su ve organik asitler gibi daha az zararlı bileşenlere indirgemesi için kullanılmıştır. Araştırmacılar, potansiyel bir endok- rin bozucu alev geciktirici tetrabromo- bisfenol A (TBBPA) veya her biri 50 ng/L ve 50 μ g/L konsantrasyondaki 13 farklı antibiyotikten birini içeren damıtılmış su veya göl suyu örnekleri üzerindeki yaklaşımı test etmişlerdir. Siklodekstrinin dört saat içinde TBBPA’nın % 94’ünü, antibiyotiklerin % 12 ila 79’unu adsorbe ettiği sonucuna ulaştılar (İnovaktif Kimya Dergisi). 3. SONUÇ Dünyada mikro kirleticiler su kaynak- larını kirleterek insan sağlığını ve doğayı olumsuz yönde etkilemektedir. Mikro kirleticiler, kutupsal molekül yapıları olması ve biyolojik olarak parçalanma- maları nedeniyle alıcı su ortamına geçer- ler. Mikro kirleticilerin giderimi mevcut atıksu arıtma tesislerinde gerçekleş- mediği için bu kirleticilerin gideriminde klasik yöntemlerin yetersiz olduğu göz önünde bulundurulursa, daha iyi gide- rim verimleri için koagülasyon-flokü- lasyon, aktif karbon adsorpsiyonu (toz aktif karbon ve granül aktif karbon), ileri oksidasyon prosesleri (İOP), membran prosesleri ve membran biyoreaktörü içe- ren diğer alternatif arıtma yöntemleri uygulanabileceği çalışmada anlatılmıştır. Alternatif arıtma yöntemlerini bazı mikro kirleticilerin gideriminde etkili iken diğer mikro kirleticiler üzerinde etkisinin az olduğu görülmüştür. Bu nedenle tek bir arıtma yerine birden çok arıtma yöntemi birlikte kullanılarak bu durumun önüne geçilebilir. Kentsel atıksulara büyük miktarda mikro kirletici veren hastanelerin atık- suları da büyük problemdir. Hastane atıksuları içerdikleri farmasotikler ve kişisel bakım ürünleri (PPCP’ler) anti- biyotikler, anestezikler, analjezikler ve anti-enflamatuarlar, sitostatik (hücre gelişimini durduran) ilaçlar, β -blokerler, anti kanser ilaçları nedeniyle birçok kir- letici içermektedir. Bu atıksuların ön bir arıtma işlemine tabi tutarak giderilmesi gereklidir. Mikro kirleticilerin oluşturduğu kirliliği gidermek ancak membran tekno- lojileri, ozonlama, gelişmiş oksidasyon prosesleri gibi ileri arıtım teknolojileri ile mümkün olabilmektedir. Fakat mikro kirleticilerin giderimi için bu yöntem- ler kullanılmamaktadır. Ülkemizde ve dünyada mikro kirleticilerin giderimi için çalışmalar yapılmaktadır. Türkiye’de henüz hastane atıksularının ayrı arıtılma- sına ve hastane atıksularındaki kirletici konsantrasyonları sınır değerlerine dair herhangi bir yasal mevzuat yoktur. Mikro kirleticilerin giderimi için yasal düzenle- meler yapılmalı ve giderimleri için uygun arıtım teknikleri kullanılmalıdır. KAYNAKLAR - Watkins, K. (2006). Human Development Report 2006-Beyond scarcity: Power, Poverty and the Global Water Crisis. United Nations Development Programme Human Development Reports (2006), New York, 422 p. - Yaşar, A., Doğan, E.C., Arslan, A., 2013. Hastane Atıksularında Makro ve Mikro Kirleticiler ve Arıtma Seçenekleri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29(2), 144-158. - Nas,B., Dolu, T., Ateş, H., Argun, ME., Yel, E., 2017. Treatment Alternatives for Micropollutant Removal in Wastewater, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 5(2), 133-143. - Suarez, S., Lema, J.M., Omil, F., Pre-treatment of Hospital Wastewater by Coagulation– Flocculation and Flotation, Bioresource Technology, 100, 2138-2146, 2009. - Verlicchi, P., Galletti, A., Petrovic, M., Barcelo, D., Hospital Effluents as a Source of Emerging Pollutants: an Overview of Micropollutants and Sustainable Treatment Options, Journal of Hydrology, 389, 416-428, 2010. - http://www.kimyaevi.org/TR/Genel/ BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF8007620 E7D5602E8572D351204A6037 B - Kovalova, L., Siegrist, H., Singer, H., Wittmer, A., McArdell, C.S., 2012. Hospital Wastewater Treatment by Membrane Bioreactor: Performance and Efficiency for Organic Micropollutant Elimination, Environmental Science & Technology, Vol. 46 (3), pp. 1536–1545. - Rossner, A., Snyder, S.A., Knappe, D.R.U., 2009, Removal of Emerging Contaminants of Concern by Alternative Adsorbents, Water Research, 43 (15), pp. 3787–3796. - Arı, H., 2009. Türkiye’ de İçme Suyu Amaçlı Büyük Kapasiteli Membran Sistemleri Maliyet Analizi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, - Verlicchi, P., Galletti, A., Petrovic, M., Barceló, D., 2010. Hospital Effluents as a Source of Emerging Pollutants: an Overview of Micropollutants and Sustainable Treatment Options, Journal of Hydrology,Vol. 389 (3), pp. 416–428. - İnovaktif Kimya Dergisi; http:// inovatifkimyadergisi.com/sudaki-mikro-kirletici- maddeleri-yakalayip-yok-eden- kimyasal- bilesim l