Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 116. Sayı (Mart 2018)

38 Su ve Çevre Teknolojileri / Mart 2018 suvecevre.com MAKALE Eitorf AAT (Almanya)’de evsel atıksu ve yakın bölgedeki endüstriyel atıksula- rın arıtımı gerçekleştirilmektedir. 33 bin kişi eşdeğer nüfusu olan tesis kapasitesi 2005 yılında yapılan revizyon çalışma- ları sonrası membran teknolojisi kulla- nılarak 46 bin 500 kişi eşdeğer nüfusa artırılmıştır. İki farklı atıksu arıtım hattı bulunan tesiste aktif çamur prosesine paralel şekilde denitrifikasyon tankı ve sonrasında da MBR bulunmaktadır. Yük- sek adsorbe olabilen organik halojenler (AOX) içeren tekstil atıksularının da arı- tıldığı tesiste 50 m g/L olan AOX deşarj kriteri sağlanabilmektedir (Pinnekamp ve Friedrich, 2003). Bergheim-Glessen AAT (Alman- ya)’nde hassas sulak alanlara yapılacak olan deşarj MBR teknolojisini gerekli kılmıştır. İyileştirme var olan tesis böl- gesinde zaten var olan yapıların kullanıl- ması ile gerçekleştirilmiştir. AAT’ye MBR teknolojisi ilave edildikten sonra arıtma verimi hızlı bir şekilde artış göstermiş- tir. Aynı zamanda tesise yakın civardaki küçük AAT’lerin atıksuları da yönlendiril- miştir. Böylece 5000 ile 9000 kişi eşde- ğerindeki atıksuların arıtımı yapılmaya başlanmıştır. Şu anda arıtılan atıksu mik- tarı 900000 m 3 /yıl’dır. Şekil 6’da tesis akım şeması görülmektedir (Brepols vd., 2008). Tesiste mekanik arıtma sistemi üç ünite olarak yenilenmiştir. Bunlar ızgara- lar (boşluk aralığı 6 mm), havalandırmalı kum ve yağ tutucu ve ince ızgaralardır (elek tipi, 1 mm boşluk aralığı). Var olan oksidasyon hendeği aktif çamur hacmi olarak kullanılmıştır. SRT değeri 25 gün ve MLSS konsantrasyonu 8 mg/L’dir. Maksimum debideki hidrolik bekleme süresi 6 saattir. Membran modülleri 4 ayrı filtrasyon ünitesinden oluşmaktadır. Tesis 2007 yılının sonlarına doğru işlet- meye alınmıştır. 1980 yılında işletmeye alınan Brescia AAT (İtalya)’ne, 2002 yılında sıkı azot (N) deşarj kriterini sağlamak için yapılan revizyon sonrasında tesiste alan sıkıntısı olduğu için 3 ayrı hat şeklinde bulunan klasik aktif çamur tanklarından birine membran modülleri eklenmiştir (Şekil 7). MBR eklenen tesis kapasitesi 41640 m 3 /gün olup, diğer iki hattın toplamda arıttığı debiye eşittir. Membranlarının gözenek boyutları 0,04 m m’dir. Tipik çıkış suyu 10 mg/L BOİ5, 20 mg/L KOİ, 0,5-2 mg/L arası NH3-N ve 4-7 mg/L NO3-N içermektedir ve askıda katı madde içer- memektedir (Pinnekamp ve Friedrich, 2003). Rietliau AAT (İsviçre)’de ise iyileştir- meler sıkı deşarj standartları yüzünden özellikle de AKM konsantrasyonundan dolayı gerçekleştirilmiştir (Çözünmüş organik karbon: 10 mg/L, BOİ: 10 mg/L, TP:0,2 mg/L; AKM:5 mg/L). İyileştir- meden sonra tesis kapasitesi 41400 ile 44000 eşdeğer nüfusa hizmet edecek hale gelmiştir. Şekil 8’de tesise ait akım diyagramı görülmektedir (Brepols vd., 2008). Rietliau AAT (İsviçre) 2005 yılının Kasım ayında devreye alınmıştır. Arıtma prosesi iki hatta ayrılmıştır. Her iki arıtma hattında da çamur karıştırılmamakta- dır. Tesisteki tüm atıksular ızgara, kum- yağ tutucu ve ön çöktürme üniteleri ile ön-arıtma işlemine tabi tutulmaktadır. Ek olarak MBR hattında ön çöktürme- den gelen akım 1 mm boşluklu ızgara- dan geçirilmektedir. Tesiste MBR hattı iki ayrı hattan oluşmaktadır. MBR pro- sesinin aerobik ve anaerobik kısımları bulunmaktadır. Geleneksel proseste de düşük hidrolik yüklemelerde iyi çıkış kaliteleri elde edilebilmektedir (Brepols vd. 2008). Türkiye’de ise günümüzde MBR tek- nolojisi pilot ölçekli olarak araştırma Şekil 6. Berhheim-Glessen AAT (Almanya), (Brepols vd. 2008) Şekil 7. Brescia AAT (İtalya) MBR eklenen arıtma hattı Anoxic Zones Mixer Grit/Grease Removal Screening DOMESTIC SEWAGE Aerobic Zones ZeeWeed Membranes EFFLUENT