Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 115. Sayı (Şubat 2018)

Su ve Çevre Teknolojileri / Şubat 2018 31 suvecevre.com Bu sistemde izleme yapabileceği- miz en önemli parçalar sırasıyla Enerji Panosu Göstergeleri (Voltmetre, Amper- metre, Watt Metre vb), Monometre (Basınç mSS/bar) mevcutsa debimetre (m³/h ya da lt/sn), Sıvı Seviye Rölesi, Basma Borusu Çıkış Ağzı, uyarı-ikaz lambaları olup, kontrol amaçlı kullanıla- cak parçalar ise Enerji Panosu üzerinde bulunan anahtarlar, termik role vb, vana ve çekvalftir. Yerin yüzlerce metre altında çalışan dalgıç pompalarda arıza teşhisinin doğru konulabilmesi için birçok parametrenin kesinlikle birlikte yorumlanması gerek- mektedir. Ayrıca unutulmamalıdır ki hiç- bir parametre tek başına sonuca dönük net bir bilgi vermeyecektir. Pompa yer- yüzüne çıkarıldıktan sonra yapılacak inceleme sonrası arıza nedeni ve hasa- rın boyutu kesin olarak saptanabilse de, ana hedef, yukarıda anlatılan külfet gerçekleşmeden, pompa daha kuyu içe- risindeyken hata parametrelerinin doğru okunup değerlendirilmesiyle doğru bir teşhis koyabilmek olmalıdır. Bu, biraz da sektörde uzun yıllardır çalışıyor olmakla, yani sektörel tecrübeye sahip olmakla ilişkilidir. Dalgıç pompalar Şekil 2’de gösteril- diği gibi birçok faktörle doğrudan etkile- şim halindedir. Bu faktörlerden biri veya birkaçı hatalı olduğunda dalgıç pompa- lar arızalanmadan önce kontrol cihazla- rında izlenebilen hata sinyalleri üretirler. Bu gibi durumlarda pompa izlenmiyor ve gerekli önlem alınmıyorsa arıza kaçınıl- maz olacaktır. Örnek Vaka ile Arıza Analizi ve Doğru Onarım/Değişim Kararı “Onarmalı mı, yoksa değiştirmeli miyiz” sorusuna verilecek cevabın aslında ne kadar karışık ve zorlu bir sürecin ardında olduğunu anlatması açısından, 2002-2007 yılları arasında Çerkezköy’de yaşanan kayda değer miktarda dalgıç pompa arızası sonrası sıklıkla muhatap olduğum bu soruya gerçek bir vaka analizi ile birlikte cevap arayacağız. Tekirdağ iline bağlı olan Çerkezköy, Trakya Ergene Havzası üzerinde bulun- makta ve bu bölgede bulunan yeraltı- suyu kuyuları serbest akiferden (Yeral- tısuyu bulunduran katmanın/akiferin, geçirimsiz iki tabaka arasında bulun- madığı, yeraltı suyunun akifer özelliğine bağlı serbest aktığı akiferler) beslenmek- tedir. Şekil 4’ten görüleceği üzere Dev- let Su İşleri (DSİ)’ne ait 49869 numaralı rasat (gözlem) kuyusu Çerkezköy’e en yakın ve yeraltı su seviyeleri ile ilgili net bilgi alabileceğimiz kuyudur. Bu kuyu- daki yıllara bağlı değişim, bize bölge- deki yeraltısuyu seviyelerindeki durumu/ değişimi gösterecektir. Şekil 2. Dalgıç Pompa Sistemi Etkileşim Şeması (Etkileşim Faktörleri) Şekil 3. Türkiye’deki 25 nehir havzası ve çalışma alanı Şekil 4. Ergene Havzası Alt Havza ve Rasat Kuyuları ALT HAVZALAR VE RASAT KUYU YERLERİ SİLİVRİ-ENEZ KEŞAN-İPSALA MERİÇ ENEZ KUYU ÖZL. ŞEBEKE ÖZL. KULLANIM AMACI SATIŞ MÜH. MÜŞTERİ ELEKTRİKA/K DURUMU İNKİŞAF BORUSU AKİFER ÖZL. DALGIÇ POMPA