Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 115. Sayı (Şubat 2018)

30 Su ve Çevre Teknolojileri / Şubat 2018 suvecevre.com E. Cüneyt BULCA Alarko Carrier Su Basınçlandırma Sistem ve Ürünleri Ürün Müdürü TEKNİK Dalgıç Pompa Sistemlerinin Değişim veya Onarımında Karar Süreci H ızlı nüfus artışı, endüstriyel gelişim, tarımsal faaliyetler ve kentleşme, kullanılabilir suya olan gereksinimi artırmıştır. Yüzey su- larındaki azalma ve kirlenme nedeniyle suya olan gereksinim, yeraltı sularının, özellikle de kurak ve yarı kurak bölge- lerde daha fazla olmak üzere kullanıl- masıyla giderilmeye çalışılmaktadır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da daha çok tercih edilen metot olmasıyla bir- likte diğer bölgelerde de miktar ve ka- litesindeki değişimin düşük olması, yü- zey sularının değerlendirilmesi için ge- reken yatırımların yüksek olması gibi nedenlerle sıklıkla tercih edilmektedir. Kısacası çok değişik bölgelerde ve çok farklı amaçlar için yeraltı suyu kullanı- mı söz konusu olmaktadır. Yeraltı sula- rından en ekonomik ve verimli şekilde istifade edilmesini sağlayan ve en çok tercih edilen metot, “Dalgıç Pompa” kullanımıdır. Dolayısıyla benzer özellik ve kapasitedeki dalgıç pompaların çok farklı iklimsel farklılıklar gösteren böl- gelerde kullanımı söz konusudur. Dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri, dalgıç pompaların içeri- sinde bulundukları ortam şartlarına olan uygunluğudur. Çünkü ortam şartlarında meydana gelen her değişim, dalgıç pom- paları olumlu veya olumsuz mutlaka etkileyecektir. Bu değişim, kullanıcılar tarafından belirli bir amaç doğrultusunda kontrollü olarak yapılabildiği gibi, yeral- tında zaman içerisinde meydana gelen ve bizlerin kontrol edemeyeceği deği- şimlerle de oluşabilir. Burada odakla- nılması gereken konu, bizlerin kontrolü dışında meydana gelen değişimler ve bu değişimler sonucu dalgıç pompa para- metrelerinde oluşan kötüleşmelerdir. Zamanında tespit edilemeyen ve gerekli önlem alınmayan durumlarda dalgıç pompamızı ya da dalgıç pompa ile bir- likte sondaj kuyumuzu da kaybedebiliriz. Yerin onlarca, hatta birçok bölge- mizde yüzlerce metre altına montajı yapılan dalgıç pompaların arıza durum- larında onarım amaçlı demontajı, açık arazi şartları, il/ilçe merkezlerine olan uzaklıklar, pompa+kolon boruları ağır- lıkları dikkate alındığında oldukça zor ve külfetli bir operasyondur. Özellikle bu tür arızaların tarımsal sulama sezo- nunda su temini esnasında veya içme suyu temini esasında meydana geldi- ğinde külfet, aciliyete bağlı olarak her iki taraf için de çok daha büyük olmaktadır. Bu durumda yapılması gereken, arıza oluşmadan gerekli tedbirlerin alınması amacıyla dalgıç pompa ile ilgili para- metrelerin düzenli olarak izlenmesi ve ön bakım sistematiğinin kurulmasıdır. İdeal Sistem Potansiyel arıza sinyalleri, olası etki- leri ve çözüm önerilerinden bahsetme- den önce ideal bir dalgıç pompa siste- minde hangi elemanların olduğuna bir bakalım. Sistemi oluşturan parçaları tanı- dıkça kontrol ve izleme amaçlı nasıl kul- lanılacaklarını daha iyi anlayabileceğiz. Şekil 1. İdeal Dalgıç Pompa Sistem Şeması Normal Kuyu İçine Yerleştirme Manometre Havalandırma Elektrod H am 300 cm Kumanda Panosu Enerji Kablosu Kuyu Ağzı Flanşı Koruyucu Boru Basma Borusu Elektrik Kablosu Kablo Kelepçesi Çek - Valf Pompa Emme Süzgeci Motor Filtre Vana