Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 114. Sayı (Ocak 2018)

36 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2018 suvecevre.com WIlo Türkiye POMPA Pompalarda Enerji Verimliliğini Etkileyen Faktörler G ünümüzde enerji verimliliği en çok konuşulan konulardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. erek enerji kaynaklarının azalması, gerekse fosil esaslı enerji kaynaklarının kullanılması sonrası oluşan gazların çev- reyi olumsuz etkilemesi, enerjiyi daha az tüketen cihazların geliştirilmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bununla ilgili olarak önce- likle Avrupa ülkeleri başta olmak üzere dünyadaki bazı ülkeler, enerji verimli- liği ile ilgili politikalar geliştirmekte ve yeni yönetmeliklerle çok enerji tüketen verimsiz cihazların da kullanımını sınır- lamaktadırlar. Pompalar, özellikle elektrik motoru ile çalışan cihazlar (konveyörler, komp- resörler, fanlar, pompalar, vantilatörler vb.) arasında enerji tüketimi açısında yüzde 20’lik büyük bir paya sahiptir. Bu yüzden pompalarda yapılacak bir verim artışı, ciddi bir enerji tasarrufu yapabilme potansiyeli taşımaktadır. Pompaların verimliliklerinin artırıl- masına yönelik en önemli gelişmeler- den biri, motor verimlilikleri konusunda olmuştur. 2010 ile 2017 yılları arasında motor teknolojisinde yapılan yenilikler önemli verim artışlarını beraberinde getirmiştir (IE1’den IE5’e kadar). Motor verimliklerinde artışı sağlamak için sta- tordaki sargıların artırılması, rotorda daha kuvvetli mıknatısların kullanılması, soğutma kanallarının artırılması, motor fanının yeniden boyutlandırılması gibi bazı yenilikler ön plana çıkmaktadır. Pompalarda frekans konvertörü kul- lanımı da enerji verimliliğine önemli katkı sağlamaktadır. Çünkü pompalar ihtiyaç duyulan maksimum yüke, yani ihtiyaca göre seçilmekte, ancak ömürlerinin çok büyük bölümünü kısmi yüklerde, yani çok daha düşük ihtiyaçları karşılayarak geçirmektedirler. Buna en tipik örnek olarak ısıtma sisteminde kullanılan sir- külasyon pompalarını verebiliriz. Bu pompaların debi değerleri, çalışacakları ısıtma periyodunda o bölgenin maruz kalacağı en soğuk hava şartlarına göre seçilirler. Ancak bu en soğuk hava şartları tüm çalışma döneminin sadece yüzde 2’sinde geçerlidir, yani geri kalan yüzde 98’lik süreçte bu seviyede bir debi ihti- yacı söz konusu değildir. Yılın en soğuk günleri* ısıtma periyodunun sadece %2‘sidir. Pompa kapasiteleri bu günler esas alınarak seçilir. *Makine Mühendisleri Odası’nın belli şehirler için ısıtma sistemi için esas aldığı dış hava tasarım sıcaklıkları: İstanbul: -3°C Ankara: -12°C İzmir: 0°C Adana: 0°C Isıtma periyodunun kalan %98’inde gereksiz şekilde tam kapasite çalışan pompaların elektrik tüketimi ciddi rakamlara ulaşır.