Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 114. Sayı (Ocak 2018)

Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2018 33 suvecevre.com rasyonu (WPCF) idi. 1966 yılında Ameri- kan Sağlık Mühendisleri Topluluğu, adını Amerikan Çevre Mühendisleri Akademisi (AAEE) olarak değiştirdi. Amerika’da Sağlık Mühendisliği (Sani- tary Engineering) olarak başlayan bu eğitim, 1955 yılında konuyla ilgili tüm odaların kararıyla ismini Çevre Mühendis- liği olarak değiştirdi. Bugün Amerika’da çok sayıda üniversitede çevre mühendis- liği eğitimi verilmektedir. Günümüzde ve gelecekte çevre mühendisliği, sürdüre- bilirliği ve sürdürebilir kalkınmayı sağla- yacak eğitim dalı olarak görülmektedir. Ülkemizde Tıp Fakültelerinde Halk Sağlığı Eğitimi Türkiye’de 84 tıp fakültesi bulun- maktadır. Bunların halk sağlığı eğitim programlarına örnek olarak ulaşabildi- ğim İstanbul Bilim Üniversitesi’nin ders programını inceledim. Birinci Dönemde “Halk Sağlığına Giriş” ismini taşıyan ders, tüm yıl boyunca haftada bir saat olarak verilmektedir. Dördüncü Dönem eğitimi haftada bir saat şeklinde tüm yıl boyunca devam etmektedir. Altıncı Dönem eği- timi (İntern) ise toplam dört haftadır. Bu eğitimde daha çok epidemiyo- loji, hastalıklar gibi konular verilmekte, konular arasında yer alan su kirliliği ve dezenfeksiyonu, hava kirliliği ve sağlık, çevre sağlığı, atıklar ve atıkların yok edil- mesi, su ve gıdalarla bulaşan hastalıklar dersleri bir dönem boyunca birer saat olarak anlatılmaktadır. Ülkemizde Mühendislik Fakülteleri Çevre Mühendisliği Bölümlerinde Halk Sağlığı Eğitimi Çevre Mühendisliği eğitiminde Halk Sağlığı ile yakın ilişkisi olan ve İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nde verilen aşağıdaki dersler bir sömestre okutulmaktadır. Bu dersle- rin haftada kaç saat olduğu yanlarında belirtilmiştir. - Su Kalitesi Yönetimi* - 3 saat - Meskun Bölge Hidrolojisi* - 3 saat - Biyolojik Prosesler* - 3 saat - Hava Kirlenmesi* - 4 saat - Su Arıtma Tesisi Tasarımı* - 4 saat - Su Temini - Atıksuların Uzaklaştırılması* - 5 saat - Atıksu Arıtma Tesisi Tasarımı* 6 saat - Tehlikeli Atık Yönetimi* - 2 saat - Endüstriyel Kirlenme Kontrolü* 3 saat - İş Sağlığı ve Güvenliği* - 1 saat - Deniz ve Göl Bilimi** - 2 saat - Halk ve İşyeri Güvenliği** - 2 saat - Kentsel Planlama** - 2 saat - Deniz Kirliliği ve Kontrolü** - 2 saat - Gürültü ve Kontrolü** - 2 saat - Toprak Kirlenmesi ve Kontrolü** 2 saat - Su ve Atıksu Arıtma Tesislerinin İşletilmesi** - 2 saat (*Zorunlu Dersler, **Seçmeli Dersler) Halk Sağlığının Korunması Konusunda Tıp Fakültesi Eğitimi ve Çevre Mühendisliği Lisans Eğitimin Karşılaştırılması Su, atık, hava ve gürültü gibi konularla ilgili tıp ve çevre mühendisliği eğitiminde verilen dersler ve ders süreleri dikkate alındığında çevre mühendislerinin halk sağlığı konusunda belirtilen alanlarda daha yoğun bir eğitim aldıkları görül- mektedir. Halk sağlığı ile ilgili olarak yuka- rıda açıklanan eğitimi alan tıp fakültesi mezunları Sağlık Bakanlığı’na bağlı Tür- kiye Halk Sağlığı Kurumu içinde Çevre Sağlığı Şube Müdürlüklerinde çalışabil- mekte ve kendileri tarafından bu alan- larda aşağıdaki görevler yürütülmekte- dir. Bunlar: - Yerleşim yerlerine yeterli ve sağ- lıklı içme-kullanma suyu temini için gerekli araştırma-geliştirme çalışma- larına katılmak ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak, içme-kullanma suyu sistemlerine yönelik geçici ve kesin kabul komisyonlarına katılmak. - Kaynak ve içme suları ile doğal mine- ralli su tesislerinin izin işlemlerini yürütmek. - Kanalizasyon sistemlerinin projeleri ve çevre sağlığına uygun şekilde yapılıp yapılmadığı konularında görüş vermek ve mahallinde kabullere katıl- mak. - Gayri Sıhhi Müesseseler ile organize ve endüstri sanayi bölgelerinin sağlık koruma bandı konularındaki toplantı- lara katılmak ve görüş vermek. Ülkemizde tıp fakültesi mezunu hekimlerin çok az sayıda olduğu ve bir- çok sağlık ocağında hekim bulunmadığı dikkate alındığında, yukarıda açıklanan bu görevleri Sağlık Bakanlığı’na bağlı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu içinde Çevre Sağlığı Şube Müdürlüklerinde çevre mühendislerinin kolaylıkla yürü- tebileceklerine inanıyorum. Böylece üni- versiteler bünyesinde yer alan 46 çevre mühendisliği bölümünden her yıl mezun olabilecek 2000 çevre mühendisinden bazılarının bu yerlerde istihdamı sağla- narak hekimlerin, çevre mühendislerinin üstlenemeyeceği insan sağlığı konula- rında istihdamı sağlanabilir. Yukarıdaki alanlarda ve çevre ile ilgili diğer alanlarda 8 sömestre eğitim gören çevre mühen- disleri daha etkili ve verimli hizmet vere- bilirler. Sağlık Bilimleri Enstitülerinde Halk Sağlığı Yüksek Lisans Eğitimi Dokuz Eylül Üniversitesi’nde rektör yardımcısı olduğum dönemde (1984- 1986), Sağlık Bilimleri Enstitüsü yetkilileri ile uzun süren görüşmeler ve tartışma- lar sonucunda Türkiye’de ilk defa çevre mühendisliği öğrencilerinin bu enstitüde yüksek lisans yapabilme imkanını sağ- lamıştım. Bu yazımı hazırlarken DEÜ de dahil, üniversitelerin sağlık bilimleri ens- titülerinin büyük bir çoğunluğunda, en az 4 yıllık fakülte mezunu olanların (çevre mühendisleri de dahil) Halk Sağlığı Yük- sek Lisans eğitimi yapmalarına imkan verildiğini memnuniyetle tespit ettim. Bu eğitimi tamamlayanların, Halk Sağlığı