Su ve Çevre Dergisi 112.Sayı (Kasım 2017)

42 Su ve Çevre Teknolojileri / Kasım 2017 suvecevre.com gelen farmasotik yükü farklı olacağın- dan, numune alma yöntemlerinin anlık veya kompozit olması da giriş kon- santrasyonlarında farklı dağılımlara neden olabilmektedir (Joss ve diğer- leri, 2005). Atıksu arıtma tesislerinin küçük veya büyük ölçekli olması, tesis giriş konsantrasyonlarındaki farklılığa neden olan bir diğer etkendir (Zhang ve Li, 2011). Atıksu arıtma tesisi girişlerinde far- masotiklerin konsantrasyonları mev- simsel bazda da değişim gösterebil- mektedir. İltihaplanmayı azaltma ve ağrı kesici özellikleri taşıyan Diklofenak’ın atıksu arıtma tesisi girişlerinde özellikle kış aylarında yüksek konsantrasyon- larda gözlemlendiği, buna karşın yaz aylarında ise kullanıma bağlı olarak azaldığı belirtilmektedir (Sui ve diğer- leri, 2011). Genel olarak farmasotiklerin kış mevsimlerinde tüketiminin artması, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yoğun olarak kullanılan steroid yapıya sahip olmayan antienflamatuar özellikte farmasotik kimyasallardan (NSAID) biri olan Diklofenak’ın İstan- bul’daki iki atıksu arıtma tesisindeki aki- beti ve laboratuvar ortamında biyolojik arıtılabilirliği araştırılmıştır. Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifi (E.U. Water Framework Directive, 31 Ocak 2012) kapsamında yeni önerilen 15 adet öncelikli kimyasalın arasında farmasotik bir kimyasal olan Diklofe- nak da yer almaktadır. Diklofenak ve benzeri birçok mikrokirletici için yeni ve daha sıkı mevzuatın oluşturulması ve atıksu arıtma tesislerinin başta olmak üzere, kirletici kaynakların daha sıkı kontrol altında tutulması ve uygun deşarj standartlarının uygulanmasının kaçınılmaz olduğu unutulmamalıdır. Proje kapsamında, Diklofenak’ın ince- kanalizasyon sistemlerinde de konsant- rasyonlarını artırmaktadır. Su kaynakla- rının giderek azalması, dünya genelinde toplumları en çok düşündüren konu olup, ileriye dönük bilim, teknoloji ve idari/yönetimsel anlamda en yoğun araştırmaların bu alanda yapılması gerekmektedir. Özellikle arıtılmış evsel atıksuyun tarımsal sulama amaçlı ola- rak yüksek oranda kullanıldığı ülkelerde farmasotik kimyasallardan kaynaklana- cak yan etkiler gözardı edilmemelidir. “Diklofenak’ın Evsel Atıksu Arıtma Tesislerindeki Gideriminin Araştırılıp Biyolojik Arıtılabilirliğinin Değerlendirilmesi” / TÜBİTAK 110Y319, Kariyer Projesi (2011-2014) Proje kapsamında iltihaplanmayı azaltmak ve ağrıyı dindirmek amacıyla MAKALE Şekil 2. Dünya genelinde denizlerden alınan numunelerde insanlar tarafından kullanılan farmasotik kimyasalların dağılımı (Fabbri ve Franzellitti, 2016).