Su ve Çevre Dergisi 111.Sayı (Ekim 2017)

60 Su ve Çevre Teknolojileri / Ekim 2017 suvecevre.com DERLEYEN: Dr. İnş. Y. Müh. Mete Gerçek mtgercek@uydunet.net Enerji Tesisleri için Etkili Su Alma Yapıları TEKNOLOJİ D enizden belli bir derinlikten su alma (pasif su alma) yapıları alanında mikro gözenekli döner tambur elek sistemleri ve yüzey suyu almak için geliştirilen ekipmanların projelendirilmesinde artan ihtiyaçlara cevap verebilmek amacıyla önemli gelişmeler kaydedilmektedir. Örneğin soğutma kuleleri için gerekli kullanma suyunun denizden temin edilmesi yoluna gidilmişse, deniz suyu içinde çok fazla miktarda bulunan organik maddeler (kabuklu deniz canlıları, çamur, yosun, plankton, kavak tüyü ve çok çeşitli elyaf vs.) bütün detaylarıyla iyice incelenmeli ve buna en uygun su alma sistemi teşkil edilmelidir. Su kalite- sinin istenen düzeyde olmasını garanti edebilecek bahsi geçen bu tür özel su alma yapılarının, denizden suyun alınması safhasından itibaren verimli, ekonomik ve uzun ömürlü olabilmesi için her geçen gün yeni farklı çözümler geliştirilmektedir. Pasif su alma ızgara sistemlerinde 3 mm’lik çubuk aralıkları, olgun midyeler gibi iri maddelerin ızgarada rahatlıkla tutulmasını sağlar (Bkz. Şekil 1). Özel olarak geliştirilmiş “Z” alaşımdan (%90 bakır ve %10 nikelden oluşan alaşım) üretilen deniz suyuna karşı olabile- cek paslanmaya dayanıklı ızgaralar ile kabuklu deniz canlılarının, yosunların ve organik maddelerin ekipman yüzeyinde birikmesi etkin bir şekilde önlenmiş olur. Izgara çubuk aralıklarından geçe- cek suyun akış hızının ortalama 0.135 m/s kadar düşük değerlerde olmasının da etkisiyle, “Z” alaşım ızgara sistemi ile balık ve omurgasız deniz canlılarının su alma sistemine girmesi engellenir. İleri düzeyde “balık koruma” (fish barrier) teknolojisine sahip çevre dostu “Z” ala- şım ızgaralar, su alma sisteminin hem ömrünü uzatır, hem de verimini büyük ölçüde artırır. Su alma kapasitesine oranla 3 kat daha fazla hacimde sıkıştırılmış hava- Pasif su alma ızgara yapısı örnekleri Denizden Su Alma Sistemi - Pasif su alma ince ızgara yapısı (Hydroburst/Passive Intake) nın, ani ve belirli aralıklarla ızgaraya basılması (airburst) prensibini esas alan Hydroburst Pasif Su Alma Sistemi, hava ile geri yıkama yapılarak, ızgara yüze- yindeki tortuların bertaraf edilmesinde iyi bir çözüm sunmaktadır. Temizleme işlemi, suyun kirlilik derecesine göre belirlenen belli zaman aralıklarında devreye girer ve uzaktan kumanda sis- temi ile kontrol edilebilir. Bu esnada su alımı engellenmez ve temizleme işlemi eşzamanlı olarak yürütülebilmektedir. 15 mikron gözenekli döner tambur mikro elek sistemleri (Şekil 2) suyun 3 mm’den küçük (pasif su alma ızgara aralığı) partikül ve organik maddeler- Paslanmaz çelik «Z» alaşım (CuNi 90/10)