su dünyası yunun iyi yayılmasını sağlayan iç dağıtun parçalarının doğru tasarımı; c) Süzülecek suyun filtre içinden geçiş hızı; el) Ters yıkama suyunun debisi; e) Filtrenin içinde mikrobiyolojik üremenin engellenmesi. Kum Filtresi ile Çok Katmanlı Filtre'nin İyi Tarafları: • İyi tasarlanmış bir kum filtresi ve çok katmanlı filtre ile bulanık bir sudan şeffaf bir su elde edilebilir. Ülkemizde çoğunlukla bulanık olmayan kuyu suyu kullanıldığından, kum fütresi yerine daha kullanışlı olan diskli filtreler tercih edilebilir. Filtrasyonun çok başarılı olması için filtredeki su geçiş hızı çok düşük olmalıdır (10 - 15 nı3/h/m2); çok küçük katıların topaklanarak irileşmesi ve filtrede kolay tutulmaları sağlanmalı, filtre ters yıkama suyunun hızı yüksek olmalıdır (28 - 30 m3/h/m 2 gibi). Su sıcaklığı arttıkça suyun viskozitesi değiştiğinden, su sıcaklığı 28 - 30°C üzerindeyse filtre ters yıkama hızı daha da yüksek seçilmelidir. * Kum filtresi ve çok katmanlı filtrenin iç hacmi çok geniş olduğundan, filtrenin tuttuğu katılar ffüre içinde uzun süre depolanabilir. Dikkat: Bu avantaj, işletme hataları nedeni ile filtreyi çok kötü bir filtre durumuna da sokabilir. Çünkü filtrenin tuttuğu katılar içinde hızlıca üreyebilen mikroorganizmalar bulunur. Dezenfeksiyomı iyi yapılmayan rıltrelerde çoğalan mikroorganizmalar yapışkan bir sıvı üreterek filtre içindeki malzemeyi birbirlerine yapıştırır. Bunun sonucunda filtrede yüksek basınç kaybı oluşur ve suyu geçirmez. Daha sonra, su ~ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ• SAYI 11 basıncı ile topaklanmış kumlar arasında geniş çatlaklar oluşur ve su bu çatlaklardan kolayca ve filtrelenmeden geçer ve filtre görevini hiç yapmaz. Kum Filtresi ile Çok Katmanlı Filtre'nin Negatif Tarafları: - Yukarıda anlattığımız gibi, bu rıltrelerin içi mikrobiyolojik üremeye çok müsaittir. Bu üreme sonucunda filtre hiç görev yapmadığı gibi, üreyen bakteriler prosese kadar giderek işletmede başkaca sorunlar yaratır. - Kum ve çok katmanlı filtrenin "mikron seviyesi" olarak tutma kabiliyeti genellenemez. Yanlış tasarlanmış veya içindeki kumda çatlaklar oluşmuş bir filtre iri katılan dahi kaçırabilir. - "Yoğunluğu kumdan daha yüksek olan katıların" kum fütresi ile fütre edilmesi doğru değildir. Yoğunluğu filtre malzemesinden daha yüksek olan kirlilikleri kum filtresi çok iyi tutsa dahi, ters yıkama ile bunları atamaz ve sonunda rıltre tamamen tıkanır. Bu nedenle, yoğunluğu kuvartz kumuna çok yakın olan kuyu suyundaki kumların kum filtresi ile süzülmesi işletme sorunları yaratır. Demir - Çelik işletmelerinde de soğutma sularında bulunan ve yoğunluğu kumun 2 - 3 katı olan tufalin de (demir oksit) kum filtresi ile sudan ayrılması bir çok işletme sorununu beraberinde getirir. - Bu filtrelerin ters yıkama suyu debisi yüksek olur: Metrekare filtre yüzeyi başına 28 - 30 m3/saat gibi. Birçok işletmede bu yüksek debide suyu temin etmek sorun olur. Soğutma sularının filtrasyonunda ise, bu tür katmanlı filtreler ters yıkama sırasında soğutma suyumı tüketerek, soğutma prosesini risk altına sokar. - Kum fütresi ve çok katmanlı fütre ters yıkama sırasında çok su telef eder. İşletmelerin çoğunun "su tasarrufu projeleri" yaptığı devrimizde, çok su telef eden filtreler yerine başka filtre çözümleri aranmaktadır. - Kum ve katmanlı filtreler hantaldır, çok yer kaplar: Bir metre çapındaki bir kum filtresinden ancak 8 - 12 111 3/saat su geçer. Devrimizde az yerde çok iş yapılması isteniyor ve kum filtresi bu devrin anlayışına uymuyor denebilir. Örneğin şehir içi otellerinde ve şehir içinde kalmış eski işletmelerde bir filtreye bu kadar çok yer ayrılmak istenmez. -Kum ve diğer filtre katmanlarının filtrelenmiş suya karışmasını engelleyen filtre iç nozulları ve iç dağıtım parçalarının kırılması durumunda filtre içindeki ince kumlar ve diğer ince katmanlar işletmenin prosesine gidebilir. Bu riskin ortadan kaldırılması için çok iyi önlem alınması şarttır. Filtre İçinde Mikrobiyolojik Üremenin Önlenmesi: Kum ve çok katmanlı filtre içinde bulunan geniş hacimler ve düşük su hızı mikrobiyolojik üreme için çok uygun bir ortamdır. Bu mikrobiyolojik üreme sonucunda filtre görevini yapamaz. Baraj, dere ve göl suları gibi tabiata açık suların fütrasyonunda bu olay daha hızlı oluşur. Filtre içinde çoğalan bakteriler işletmenin su sistemine de geçer ve prosese zarar verir. Dolayısı ile, filtrelerin tıkanma sorunu yanında bakteri ile mücadele işletme için çok önemli bir husustur. Mikrobiyolojik üremeye karşı en etkili yöntem ham suyun rıltrelerden önce klor veya ozon ile dezenfeksiyonudur. Bu üreme mücadelesi nedeni ile, kum filtreleri kesinlikle yedekli (tanclem) şekilde tasarlanmamalıdır, çünkü kullanılmadan bekleyen fütre içindeki mikrobiyolojik üreme çok daha hızlı olur. Bakteri riskinin hiç istenmediği tesislerde (Su şişeleme işletmeleri gibi) kum filtreleri yerine sık sık kartuşları yenilenen kartuşlu filtrelerin veya hiç bakteri geçirmeyen ultra filtrasyon sistemi kullanılması daha uygundur. Mikrobiyolojik üremenin sebeplerinden biri de filtrenin ters yıkama aralıklarının uzun olmasıdır. Filtrelenen suda az miktarda katı olsa dahi, üremenin ön-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=