rruştır. 2001-201Odönemini kapsa yart 6. Çevre Eylem Programı, çevre ve sürdürülefülir kalkınma alanındaki ilerlemelerin belirli çevresel parametrelerle ölçülmesi gerektiğini vurgulamaktadır (Kırıcı 2003). AB müzakere sürecinde çevre başlığı altında ele alınacak konular; • Doğanın korunması • Endüstriyel kirlilik • Atık • Gürültü olarak belirlenmiştir (Kabatepe 2005). Ülkemizde, tehlikeli atıkların yasal olarak tanımlanması 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'ncle verilmiştir. Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği Ek-7'de atık listelerinden faydalanılarak atık kodları çıkarılmıştır. Atıklar 2 şekilde kategorilenclirilmekteclir. A sınıfında yeralan atıklar, tehlikelilik özelliklerine bakılmaksızın tehlikeli atık olarak sınıflandırılmakta, M smıfıncla yeralan atıklar için ise tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi için Ek-6'da verilen eşik konsantrasyon değerlerine bakılarak tehlikeli atık olup olmaclığma karar verilmesi gerekmektedir (TAKY 2005). Yönetmelikte belirtilen Ek-6'nın kullanım kılavuzunun yayımlanmamış olması bu konuda yapılan değerlendirmeleri zorlaştırmaktadır. Kullanım kılavuzunun yayımlanmasmdan sonra yapılacak analizler daha ela netlik kazanmış olacaktır. Bir atığm tehlikeli olup olmadığının analizi yapılırken Ek-11/A- Depolanabilme kriterlerinin ele özellikle depolanabilecek atıklar için kontrol edilmesi gerekmektecl ir. Tehlikeli atık yönetiminin amacı, hem atık oluşumunu azaltmak hem ele etkin bir atık kontrolü sağlamaktır. Enerji ve materyal geri dönüşümünü kapsayan atık azaltımı; atık olarak bertaraf edilmeden önce materyale uygulanan prosestir. Atık kontrolü ise, depolama, arıtma ve bertarafı kapsayan ve deşarjdan sonra uygulanan işlemdir (Küçükgül 2004). Atık yönetiminde öncelikle geri kazanım alternatifleri değerlendirilmeli, geri kazanımı mümkün olmayan atıklar için bertaraf alternatifleri ele almmalıdır. Bu sayede atık bertarafı için ayrılması gereken bütçe azalacak ve geri kazanılabilir atıklar çevresel bir problem olarak değerlendirilmeyecektir. Atıkların geri kazanımını sağlamak için şu 4 başlık altında çalışmalar yapılabilir. Bunlar; • Atıkları aynı ürünü elde etmek için kullanmak • Atıkları farklı ürün elde etmek için kullanmak • Kirlilikle mücadele etmek ve atıkların muhtemel tehlikelerini gidermek • Enerji dönüşümünü sağlamak. Atıkların Çimento Üretiminde Alternatif Olarak Kullanımı Çimento sanayi, yüksek enerji ihtiyacı olan sektörler arasında yer almakta olup 1 ton çimentonun üretilebilmesi için yaklaşık olarak 10 milyon kj/kg'lık enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır (Richardson 1995). Kömür, doğal gaz, yağ ve petrokok gibi enerji kaynakları, çimento fabrikalarında klinker üretimi esnasında kullanılan başlıca konvansiyonel yakıtlar arasında yer almakta ve bu yakıtlar için ayrılan bütçe işletme masraflarının % 30-40'lık kısmına karşılık gelmektedir (Mokrzycki ve ark., 2003). Gerek yenilenemez enerji kaynaklarının korunması gerekse yakıt maliyetlerinin düşürülmesi için çimento üretiminde kullanılabilecek alternatif yakıtların değerlendirilmesi günümüzde önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir. Enerji içeriği yüksek olan kullanılmış lastikler ve arıtma çamurları alternatif yakıtlar arasında yer almaktadır (Anonim 2003; Scheuer 2003; Pipilikaki 2005). Alternatif yakıt olarak kullanılabilecek başlıca sıvı atıklar; solventler, yağlar, vernik, boyalar, bazı atıksular olarak sıralanabilir. (Lemarchand 2000). Belirli sanayi atıklarının çimento fabrikalarında alternatif yakıt olarak kullanınu: • Kullanılmış oto lastikleri, çimento fabrikaları için, kömüre alternatif olarak, daha ucuz olabilir. Ancak, daha fazla oksijen gereksinimi nedeniyle, üretim prosesini yavaşlatabilir. • Atık yağlar, çimento fabrikaları için, fuel-oil'e ideal bir alternatiftir. • Atık solventler, boya çamurları, mürekkepler ve diğer organik kökenli atıklar, çimento fabrikaları için, fueloil'e ideal bir alternatiftir (Zanbak 2002). Çimento fırınlarındaki yüksek sıcaklık değerleri, uzun işlem süresi ve oksitleyici ortam sayesinde, atıkların organik içeriklerinin tamamıyla bozunması sağlanabilmektedir. Atık içerisinde bulunabilecek ağır metaller ve diğer inorganik bileşikler ise çimento yapısındaki silikatlarla birleşmekte veya klinker içeriSU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ• SAYI 10 ~
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=