Raporda hesaplanan işletme gideri bedelleri yaklaşık olarak önerilmiş olmakla beraber mevcut ve gelecekte yapılacak tesislerin işletme ve bakım giderlerinin karşılanması için bir geri dönüşüm mekanizması (cost recovery mechanism) oluşturmakta fayda vardır. Mevcut ve gelecekte yapılacak altyapı yatırımlarını geri dönüşümü sağlanırken ilk yatırım, işletme ve bakım giderlerini de aynı anda karşılayacak uygun finansman ve geri dönüşüm mekanizmaları oluşturulmalı çok acil gereksinim hisseden yöreler ve istisnai hallerde birtakım sübvansiyon yöntemleri ile bazı altyapı hizmetlerinin kısmi desteği dışında diğer tüm yatırımlar için bölgelerin ekonomik gelişmişlik durumları da göz önüne alınarak kısa, orta ve uzun vadede geri dönüşüm sağlayacak mali yapılanma oluşturulmalıdır. 5. SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışma ile genel bir çerçeve içerisinde geleceğe dönük yaklaşık bir altyapı ihtiyacı ve maliyeti tahmininin yapılması amaçlanmıştır. Sonuç olarak 2025 yılına kadar gerekli ilk yatırım ve iyileştirme amaçlı altyapı inşaatları yatırım tutarının projelendirme bedelleri de dahil olmak üzere yaklaşık toplam 32,5 milyar $ tutarında olacağı hesaplanmıştır. Altyapı tesislerinin ilk yatırım maliyetleri yaklaşık olarak belirlenmeye çalışılmıştır. Ancak, her bir bölge (kalkınma bölgesi) ya da belediye için ayn kapasite ihtiyacı ve finansman ihtiyacı belirlenmesinde yarar vardır. Bu ilgili yerel yöneticiler eliyle daha önceden belirlenecek teknik şartnameler ve bu şartnamelerin esaslarına göre yapılabileceği gibi bütün bu alanları tespit ederek birebir kapasite ve maliyet hesaplayabilecek müşavirler eliyle de yapılabilir. Burada önemli olan bütün bu çalışmaları koordine edecek pilot kuruluş ve tecrübeli kadronun tespiti ve bu kadrolar eliyle oluşturulacak bir programın planlanması, yürütülmesi, denetlenmesi ve bu çalışmaların performansının ölçülebilmesidir. ~ SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • SAYI 10 Altyapı tesisleri projelendirilirken tesis kurulacak alanların çevresel etkisinin en az olması gereken alanlarda seçilmesi gerektiği ve uygulanacak teknoloji ve bilgili ve tecrübeli eleman istihdamı gereksinimleri göz önüne alındığında salt bir belediyeye değil aynı anda birden fazla belediyeye hizmet verecek biçimde projelendirilmesinde fayda olacağı düşünülmektedir. Özellikle ortak içme suyu ve atıksu arıtma tesisi projelendirilmesi de tavsiye edilebilir. Bu durumda tesislerden yararlanacak belediyelerin birbirine coğrafi yakınlığı ve servis verilecek alanın topoğrafik yapısı ve diğer bazı özellikleri de aynı tesisleri kullanmaya elverişli olmalıdır. Bundan başka, belediyeler arasında ortak tesis kullanımını teşvik edecek gerekli eğitim ve kapasite geliştirme çalışmaları yapılmalı ve gerekli mevzuat düzenlemelerinin ele alınması için programı yürütecek pilot kuruluşlar tarafından öneriler geliştirilmelidir. Altyapı yatırımları için gerekecek finansmanın kaynağı konusunda bu raporda herhangi bir alternatif önerilmemiştir. Ancak söz konusu finansmanın temini öncesinde birebir maliyet analizi yapılmak suretiyle her bir yöre ve belediye için ekonomik gelişmişlik durumları da göz önüne alınarak bir finansman yöntemi önermek gerekecektir. Finansman kaynaklarının çeşitliliği, geri dönüşüm mekanizmalarının hem süre hem de oluşturulacak tarifeler yönünden yine gelişmişlik durumları ile yapılacak yatırımların maliyeti ve işletme esasları ile bağlantısı olacağından her yöre ve belediye için bu yöntemlerin aynı özellikte olması beklenmemelidir. Bütün bu işlemler uzmanlık gerektiren ve bir program dahilinde yürütülmesi gereken bir çalışmayı gerektirmektedir. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak, sağlıklı ve çevre ile uyumlu bir kalkınma modeli oluşturabilmek ve kaynak israfına neden olmamak için kapasite birikimini değerlendirecek, uzmanlaşmış ve planlı kalkınma stratejilerine dayanmak günümüzde giderek daha ela önem kazanmaya başlamıştır. YARARLANILAN KAYNAKLAR 1. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü İçme Suyu 2002 Yılı İstatistikleri: www.clie.gov.tr 2. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Kanalizasyon 2002 Yılı İstatistikleri: www.clie.gov.tr. 3. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Katı Atık 2002 Yılı İstatistikleri: www.clie.gov.tr. 4. İçme Suyu İşletme Bedelleri: 2005 www.yerelnet.gov .tr 5. Atıksu İşletme Bedelleri: 2005 www.yerelnet.gov.tr. 6. ÜNVERA(2004) Capacity Building Program To Support The Ongoing Reform Of Bank of Provinces (Iller Bank) In Turkey, M.Eng thesis,UNESC0-IHE Delft 7. ESEN S.E.(2002) Türkiye'nin Kentsel Çevre Altyapısı (Atıksu Bertarafı) Yatırım İhtiyacı, Fayda-Maliyet Analizleri ve Strateji Önerisi, Uzmanlık Tezi, DPT Yayın No:2656 Ankara 8. Türk Hazine Müsteşarlığı KFW işbirliği MUWIT Programı çerçevesinde Türkiye İçin Belediye İçme Suyu ve Katı Atık Altyapısı (MUWIT) Finansman Önerisi Raporu, 2005 Ankara 9. İller Bankası İçme Suyu Yıllık Faaliyet Raporu, İller Bankası İçme Suyu Dairesi APK Şubesi 2005, Ankara 10. İller Bankası Kanalizasyon Yıllık Faaliyet Raporu, İller Bankası Kanalizasyon Dairesi APK Şubesi 2005, Ankara 11. BAŞAR F(2004) Çevre Sorunları ve Katı Atıkların Bertarafı, Araştırma Raporu. 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=