Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 125. Sayı (Aralık 2018)

38 suvecevre.com SU VE ÇEVRE TEKNOLOJİLERİ • 12 / 2018 SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL DRENAJ SİSTEMLERİ MAKALE NEDEN SÜRDÜRÜLEBİLİR DRENAJ? D oğal su döngüsünün; yağış, infiltrasyon, yeraltı suyu besle- mesi, bitkisel emilme, buharlaşma/terleme ile oluşan bir su sirkülasyonu dengesi vardır. Yapılaşmaya bağlı olarak doğal örtü değişir, çok daha geçirimsiz bir hale gelir. Dolayısıyla kentleşme sonucu su kaynakları dengesinin bozulması kaçınılmazdır. Neticede kentlerde oluşan sel olaylarına doğal afet ola- rak bakamayız. Yerleşim bölgele- rinde atmosferik sıcaklık değişime uğrar, sert ve geçirimsiz yüzeyler daha fazla ısınırlar. Doğal bitki örtüsünün yerini alan geçirimsiz çatı, yol ve alan kaplamaları yağ- mursularının hem yüzeysel akışa geçişini hızlandırır hem de hac- minin artmasına sebeb olur. Bu durum yer altına sızan su mikta- rını azalttığından, havzanın yer altı su rejimi, bitkisel emilme, buhar- laşma/terleme olumsuz etkilenir. Sonuç olarak çevresel mikro-iklim de değişime uğrar. Akışa geçen taş- kın suları yüzeydeki biolojik, kimya- sal ve toksik maddeleri de sürükler dolayısıyla yoğun kirlilik içerir. Öte yandan çoğu zaman kanalizasyon birleşik sistemdir. Ayrık sistem olsa da kaçak bağlantılar nedeniyle evsel pis suları da içerir. Sonuçta aşırı yağmurlarda oluşan taşkınlar, yöreye verdikleri yapısal zararın yanında, içerdiği kirlilik nede- niyle de halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturur. İklim değişikliği nedeniyle yağmurların düzeninin bozulması sonucu, ekstrem yağışlar veya kuraklıklarla daha sıkça karşı- laşılır hale gelinmekte, yukardaki tablo daha da olumsuz yönde etki- lenmektedir. Sonuç olarak, kentsel gelişmenin doğal su döngüsü düze- nini bozması sadece sel felaketlerini değil, ekosistemin dengesinin bozul- masını, kirlenmesini de beraberinde getirmektedir. Kentsel sel olayları depremler gibi bir doğal afet değildir ama insan yapısı olduğuna göre çaresi de vardır. 1970’lerden itibaren kentsel hidroloji- nin bilimsel bir disiplin olarak ortaya çıkması ile beraber, kentsel drenaj sistemlerinin sürdürülebilir olması kavramı da gündeme gelmiştir. Sür- dürülebilir drenaj sistemlerinin amacı, kentleşmenin doğal su döngüsü üze- rindeki etkilerini asgariye indirecek şartları sağlamak ve buna bağlı olarak Akış Karakteristikleri VAHAP SAMANLI İnşaat Yüksek Mühendisi