Su ve Çevre Teknolojileri Dergisi 114. Sayı (Ocak 2018)

26 Su ve Çevre Teknolojileri / Ocak 2018 suvecevre.com SU DÜNYASI Yük. Müh. Enis Burkut enis@burkut.com.tr Sudaki Silikat’ın Su Sistemlerine Zararları Tabii sularda bulunan “Silisyum” minerali içeren maddeler, sanayici dilinde “Silikat” olarak anılır. Silikat için doyuma ulaşan su içinden silikat kristal olarak çıkar ve su sistemi içinde istenmeyen yerlerde tıkanmalara ve ısı izolasyonuna sebep olur. Silikat sorununa karşı önlemler alınması işletme ekonomisi için çok önemlidir. S ilikat doğal sularda üç biçimde bulunabilir: Reaktif veya iyon şeklinde, iyon olmayan “kolloi- dal silikat” şeklinde ve kristal şeklin- de. Kristal şeklindeki silikat tabii suda- ki diğer katılar ile beraber su filtreleri tarafından giderildiği için işletmelerde pek sorun yaratmaz. Ancak, “ koloidal silikat ” iyonize olmasa da, mikron ölçüsünden çok daha küçük boyutta bir katı olduğundan, bilinen su filtre- lerinden geçer; ancak UF-Ultra Filt- rasyon ile sudan ayrılabilir . Suda çö- zünmüş halde bulunan “İyon şeklindeki SİLİKAT”, suyun silikata doyumu sonu- cunda kristalleştiği için tesisata zarar verir. Ülkemizde sanayi tecrübesi ve su kalitesi bilinci arttıkça bu makalemiz anlamsız kalacaktır muhakkak. Ancak, henüz sudan kaynaklanan her kristal- leşmeye “KİREÇ” veya “KİREÇLENME” dendiği için ve SİLİKAT kristalleşmesi az bilindiğinden bu makalemizin birçok okuyucumuzu aydınlatacağını umuyo- ruz. Suda SİLİKAT, işletmelerin birçok ci- hazı için SORUN YARATAN bir madde- Isı Eşanjöründe Silikatın oluşturduğu Camsı Katı Tabaka dir: Enerji santrallarında, buhar kazan- larında, soğutma kulelerinde, ısı eşan- jörlerinde ve ters ozmoz cihazlarında, sudaki SİLİKAT cihazlarda istenmeyen ve tamiri zor sorunların kaynağıdır, çünkü SİLİKAT camın hammaddesidir ve suyun silikata doyumu sonucunda kolay çözünmeyen KRİSTAL haline ge- lir ve “ kalıcı ” sorunlar yaratır. Çok çözücü bir madde olmasına rağmen suyun, sıcaklığa ve basınca bağlı olarak SİLİKAT’a doyma sınırla- rı vardır. Buhar kazanı, soğutma suyu sistemi ve ters ozmoz cihazı işletmeci- liğinde suyun SİLİKAT’ı çözme sınırları üzerine çıkıldığında, SİLİKAT iyonu başka mineraller ile “Silikat Bileşikleri” oluşturarak metal aksam üzerinde yan- daki resimde görüldüğü gibi cama benzeyen bir şekilde kristalleşir . Bu camsı maddeler, oluştukları yerde su geçişini engeller ve buhar kazanlarında ve eşanjörlerde ısı izolasyonu yapar ve sonuç olarak işletmenin randımanı çok düşer. Su sertliği ile oluşan taşların gi- derimi için asidik yıkamalar ile çözüm bulunuyorsa da SİLİKAT kristallerinin metal aksam üzerinden kimyasal yön- temlerle sökülmeleri son derece zordur. Bu sorunu yaşamamak için öncelikle besi sularının yılda birkaç kez analizle- rinin yaptırılması ve analiz sonuçlarının iyi yorumlanıp, buna göre önlemler alınması önerilir. Laboratuar analiz ra- porlarında SİLİKAT “SiO2” olarak gös- terilir. Bu yazımızda önce işletme sorunla- rına yer vereceğiz, suda çözünmüş olan